مازیار اژدری - دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
علی باقرزاده چهارجویی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد

به منظور ارزیابی تناسب اراضی جهت کاربری کشت گیاه دارویی چای ترش از روش های ارزیابی چند عامله به شیوه تجزیه و تحلیل سیستمی استفاده گردید. دراین روش فاکتورها بصورت کیفی طبقه بندی و به منظور تفکیک مناطقی که دارای مجموعه ای از شرایط و ویژگیهای موردنظر می باشند، کاربرد دارد. همچنین سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) به عنوان ابزاری در شناسایی، پردازش و تجزیه و تحلیل داده ها مورد استفاده قرار گرفت. تحقیق بر پایه پارامترهای اکولوژیک در دشت نیشابور از دشت های مهم حوضه های استان خراسان رضوی انجام گردید. مساحت کل دشت 7329 کیلومترمربع است و مساحت محدوده ی مطالعاتی پس از کسر سطح ارتفاعات و مناطق مسکونی معادل 5103 کیلومترمربع است. ابتدا پارامترهای اکولوژیک لازم اعم از پارامترهای فیزیکی (شامل میانگین دما و جمع بارش سالانه، کربن آلی خاک، ارتفاع، درصد شیب، اسیدیته خاک، میزان آهک، شوری، سنگریزه سطحی و عمق خاک و همچنین زهکشی، جهت شیب، سیل گیری و فرسایش خاک) با استفاده از منابع سنجش از دور و عکسهای ماهواره ای شناسایی گردید. داده ها در محیط اکسل آماده سازی شده و سپس مقادیر پارامتریک کیفیات اراضی با اسنتاد به جدول نیازهای اقلیمی و خاکی کشت چای ترش استخراج و مقادیر Land Index طبق الگوریتم پارامتریک برای هریک از واحدهای ارضی محاسبه گردید. طبق نتایج حاصل تناسب اراضی بنابر مدل پارامتریک بخشهای مرکزی دشت به مساحت 716,93 کیلومترمربع (13,16%) برای کشت چای ترش دارای تناسب متوسط و تمامی کوهپایه ها در شمال و شرق، جنوب و غرب دشت به مساحت کل 4387,58 کیلومترمربع (85,96%) دارای کلاس تناسب کم برای کشت چای ترش می باشند. دلیل عمده پایین بودن کلاس تناسب در منطقه افزایش ارتفاع و جهت شیب نسبتا نامناسب این اراضی می باشد.

تناسب کیفی اراضی، چای ترش، مدل پارامتریک، نیشابور