علی دارابی - عضو هیات علمی و استادیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه سازمان صداو سیما، تهران، ایران
مسعود مطلبی - عضو هیات علمی و استادیار گروه علوم سیاسی، واحد آزادشهر، دانشگاه آزاد اسلامی، گلستان، ایران

با توجه به اینکه جامعۀ ایران از دیرباز جامعه‌ای دینی بوده است، باید به سهم دین در فرهنگ سیاسی کشور، به خصوص در سال‌های پس از پیروزی انقلاب اسلامی به‌عنوان یکی از منابع اصلی فرهنگ توجه شود. به بیانی دیگر، بخش اعظم مبادی نظری، عقاید و باورها و سنت‌های حاکم بر فرهنگ سیاسی در جمهوری اسلامی ایران، در متن تاریخ و حیات جمعی جامعۀ دینی ایرانی شکل گرفته است و همین عامل، تعیین‌کنندۀ بخشی از الگوهای کنش و رفتار فرهنگی-سیاسی ایرانیان در قبال سیاست و قدرت سیاسی و به‌خصوص پذیرش، نقد یا نفی نظام سیاسی موجود اعم از داخلی و بین‌المللی بوده است. در نوشتار حاضر که با بهره‌گیری از رویکرد توصیفی تحلیلی و شیوۀ اسنادی به رشتۀ تحریر درآمده است، تلاش می‌شود مؤلفه‌ها و جلوه‌های دینی در فرهنگ سیاسی جامعۀ ایرانی در جمهوری اسلامی در دو عرصه و سطح داخلی و خارجی تبیین و عملیاتی گردد. نتایج تحقیق نشان می‌دهد در عرصۀ داخلی شهادت‌گرایی، آخرت‌گرایی، انتظارگرایی، موعودگرایی و در عرصۀ خارجی جهاد و بیگانه‌ستیزی از نشانگان و جلوه‌های دینی در فرهنگ سیاسی جامعۀ ایرانی به‌شمار می‌آید.

فرهنگ سیاسی, جامعۀ ایرانی, انقلاب اسلامی, دین‌گرایی, شهادت‌گرایی, انتظار و موعودیت