بهبود یاری قلی - دانشیار فلسفه تعلیم و تربیت دانشگاه شهید مدنی آذربایجان
معصومه عباسی چوبتراش - دانشجوی دکتری برنامه ریزی درسی دانشگاه آزاد تبریز
سحر عباسی - دانشجوی دکتری برنامه ریزی درسی دانشگاه آزاد تبریز

هدف تحلیل محتوای کتاب‌های درسی دوره ابتدایی به لحاظ میزان توجه به مؤلفه‌های حقوق تربیتی بود. پژوهش حاضر از نوع تحلیل محتوا بوده و پس از استخراج مؤلفه‌های حقوق تربیتی از مبانی نظری، به شیوه نمونه‌گیری هدفمند و متناسب باهدف پژوهش، کتاب‏های درسی مطالعات اجتماعی و فارسی دوره ابتدایی انتخاب و بررسی شدند. ضریب اهمیت هر یک از مؤلفه‌ها با روش آنتروپی شانون به دست آمدند. در پژوهش حاضر ملاک جایگاه مؤلفه‌های حقوق تربیتی در کتاب‌های درسی دوره ابتدایی بود و تحقیق تناقضی با نظرات نویسندگان و مبانی اسلامی حاکم بر کشور نداشت. نتایج نشان داد بیشترین ضریب اهمیت در کتاب‏های مطالعات اجتماعی مربوط به مؤلفه‌ حق دسترسی به آموزش‌وپرورش به مقدار 605/0 و کمترین ضریب اهمیت مربوط به مؤلفه‌ حق احترام در محیط یادگیری به مقدار 353/0 بود و همچنین بیشترین ضریب اهمیت در کتاب‏های فارسی (بخوانیم) مربوط به مؤلفه‌ حق دسترسی به آموزش‌وپرورش با ضریب 712/0 و کمترین ضریب اهمیت مربوط به مؤلفه‌ حق احترام در محیط یادگیری با ضریب 533/0 بود. با توجه به نتایج، در کتاب‏های مطالعات اجتماعی و فارسی به اصل مداومت، در تنظیم محتوای این کتاب‏ها به حقوق تربیتی کودک توجه لازم و کافی نشده است.

حقوق تربیتی, مطالعات اجتماعی, فارسی, آزمون شانون, دوره ابتدایی