غلامرضا خیراله بیاتیانی - دانشجوی دکترای روانشناسی تربیتی، گروه روانشناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
فریبا حافظی - استادیار گروه روان شناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
پرویز عسگری - دانشیار گروه روان شناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران
فرح نادری - دانشیار گروه روان شناسی، واحد اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی، اهواز، ایران

مقدمه: هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی بازی درمانی شناختی رفتاری و آموزش نظریه ذهن بر انعطاف­‌پذیری شناختی در دانش‌­آموزان دارای ناتوانی‌های خاص یادگیری با و بدون همبودی اختلال نقص توجه/ بیش­‌فعالی بود. روش کار: پژوهش حاضر نیمه آزمایشی با طرح پیش‌­آزمون، پس­‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش شامل کلیه دانش‌­آموزان دختر و پسر 10 تا 12 سال دارای ناتوانی خاص یادگیری شهر اهواز در سال 1397 بود که از بین آنها 60 نفر به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در گروه‌های آزمایشی و گروه کنترل جایگزین شدند (20 نفر در هر گروه). به منظور گردآوری اطلاعات از آزمون کارت­‌های ویسکانسین استفاده شد. پس از ارزیابی اولیه، گروه‌ آزمایش اول تحت آموزش نظریه ذهن به مدت 2 ماه (هر ماه 5 جلسه آموزشی)، جمعاً در 10 جلسه 90 دقیقه­‌ای و گروه آزمایش دوم تحت مداخله بازی درمانی شناختی رفتاری انفرادی در 10 جلسه 90 دقیقه‌­ای به صورت دو بار در هفته قرار گرفتند، در حالی که گروه کنترل مداخله­‌ای دریافت نکردند. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون آماری تحلیل کوواریانس تک متغیری با نرم­‌افزار SPSS-23 انجام گرفت. یافته‌­ها: نتایج نشان داد که آموزش نظریه ذهن و بازی درمانی شناختی رفتاری بر بهبود انعطاف­‌پذیری شناختی دانش‌­آموزان اثربخش بودند (01/0>P). اما بین اثربخشی دو مداخله تفاوت معناداری دیده نشد (05/0

Attention deficit hyperactivity disorder, Cognitive flexibility, Theory of mind training, Behavioral cognitive play therapy, Specific learning disabilities, اختلال نقص توجه/بیش­‌فعالی, انعطاف­‌پذیری شناختی, آموزش نظریه ذهن, بازی درمانی شناختی رفتاری, ناتوانی خاص یادگیری