الهه کلوندی - دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه مهندسی صنایع، دانشکده مهندسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان
جواد بهنامیان - دانشگاه بوعلی سینا همدان

همواره شرایط حاکم بر محیط تجاری، واحدهای تولیدی و تعدد عوامل مؤثر بر عملکرد آن‌ها، لزوم پرداختن به برنامه­ریزی به‌عنوان یکی از وظایف اصلی مدیریت را مورد تأکید قرار داده است. در این میان برنامه‌ریزی تولید در شرکت‌های تولیدی از مهم‌ترین ابزار موفقیت محسوب می‌شود. در این مقاله سعی بر آن است تا با استفاده از شیوه­های مناسب بر پایه تحقیق در عملیات، مدلی جامع برای برنامه­ریزی تولید در صنعت ارائه شود؛ به‌گونه‌ای که بتوان الگویی مناسب از ارتباطات منطقی بین عملیات را تدوین و به کمک آن‌ها تصمیم­گیرندگان را در جهت برنامه­ریزی‌های بهتر یاری کرده و درنتیجه بهره‌وری افزایش یابد. در این مقاله پس از آشنایی مختصر با نحوه تولید یکی از محصولات شرکت کنترل گاز اکباتان، برنامه­ریزی تولید این شرکت باهدف کاهش هزینه، برآورد تقاضا و حداقل کردن موجودی اضافی با استفاده از مدل برنامه­ریزی آرمانی انجام خواهد شد. با توجه به روش تولید در شرکت کنترل گاز اکباتان که به‌صورت گسسته و کارگاهی بوده است، در این پژوهش قصد داریم تمامی پارامترها و متغیرهای تولیدی شرکت را در مدلی جامع بکار گرفته شود. در مدل برنامه­ریزی آرمانی پیشنهادی به‌صورت همزمان اهداف مختلف و متناقض شرکت در نظر گرفته‌شده‌اند که باوجود انجام تحقیقات متعدد در آن برای اولین بار این مهم میسر شده ­است. رویکرد ارائه‌شده در این تحقیق سود خالص شرکت را (%3) افزایش می‌دهد. همچنین تولید محصول اول (%18) و محصول دوم را (%3) افزایش می‌دهد. ظرفیت تولید را نیز افزایش داده به‌طوری‌که موجب برآورده شدن (%100) تقاضا می‌شود. نتایج مدل نشان می‌دهد که کار در اضافه­کاری کاهش چشم­گیری داشته و تنها در دوره چهارم برای تولید محصول اول نیاز به اضافه­کاری وجود دارد. همین موضوع نیاز به استخدام و اخراج را رفع کرده و هزینة آن‌ها را به صفر رسانده است. درواقع شرکت با همین تعداد نیروی انسانی افزایش چشم­گیری در میزان تولید و سود خواهد داشت. انتظار می‌رود ‌مدل پیشنهادی به‌عنوان مرجعی جهت برنامه­ریزی­های آینده شرکت و اهداف و سیاست­های شرکت در نظر گرفته شود.    

برنامه ­ریزی سیستم­های تولید گسسته, برنامه­ریزی آرمانی, هزینه‌های تولید, موجودی مازاد