سید ابوطالب صادقی - بخش تحقیقات علوم دامی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، بوشهر، ایران
عبدالمهدی کبیری فرد - بخش تحقیقات علوم دامی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، بوشهر، ایران
امیرارسلان کمالی - بخش تحقیقات علوم دامی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، بوشهر، ایران
محمود دشتی زاده - بخش تحقیقات علوم دامی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، بوشهر، ایران
محمدهادی صادقی - بخش تحقیقات علوم دامی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان بوشهر، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی، بوشهر، ایران
حسین خاج - موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

زمینه و هدف: علوفه مرتعی در بسیاری از کشورها منبع اصلی خوراک گوسفند و بز بوده و غلظت فلزات سنگین در این گیاهان بسیار مهم است. همچنین استان بوشهر به‌علت همجواری با خلیج فارس، وقوع جنگ‏ های مختلف و وجود منابع مختلف نفت و گاز تحت تاثیر آلودگی زیست محیطی قرار دارد. محیط زیست و مراتع استان نیز در معرض این آلودگی‏ ها بوده که این علوفه‏ ها مورد تعلیف دام ‏های مختلف قرار می‏ گیرند. بنابراین اطلاع از وضعیت ترکیبات و سلامتی علوفه ‏های مرتعی کمک زیادی به کارشناسان در مورد سالم بودن گوشت و شیر حیوانات چراکننده بر روی این مراتع خواهند داشت. روش بررسی: براساس مساحت مراتع و تعداد دام موجود در نوار ساحلی، دو منطقه مرتعی باشی و رستمی انتخاب و از علوفه آنها به صورت تصادفی نمونه‌ برداری شد. نمونه‏ برداری از گیاهان در سه مرحله چرا (اول، وسط و آخر فصل چرا) انجام گردید. نمونه ‏ها در سایه خشک، سپس با هم مخلوط و آسیاب شده و به آزمایشگاه ارسال شدند. یافته‏ ها: نتایج نشان داد میانگین عناصر سرب، کبالت، کادمیوم و کروم به‌ترتیب،  0/30،0/15، 0/017 و ppm 3/73 ماده خشک در کل مراتع بود. تفاوت معنی ‏داری در میزان عنصر کبالت در دو منطقه مورد مطالعه مشاهده گردید و میزان بقیه عناصر تفاوت معنی‏ داری نداشتند. مقدار عنصر کادمیوم در مراحل مختلف چرا تفاوت معنی‏ داری نشان داد طوری‌که غلظت آن در مرحله اول چرا بیشترین بود. نتیجه‏ گیری: به‏ طور کلی غلظت این عناصر در علوفه مراتع ساحلی منطقه تنگستان استان بوشهر در سطح قابل مجاز برای حیوانات چراکننده بوده و خطر کمبود یا مسمومیت برای دام‏ ها وجود نداشته و بنابراین برای سلامتی انسان خطری ندارد.

Heavy metals, Rangeland forages, Animal nutrition, Poisoning, Coastal of Bushehr province, فلزات سنگین, علوفه مرتعی, تغذیه دام, مسمومیت, سواحل استان بوشهر