پریسا طاهری والا - دانشجوی دکتری حکمت متعالیه، دانشگاه فردوسی مشهد، ایران
علی اصغر یزدان بخش - دکترای حکمت متعالیه، مدیرفرهنگی موسسه آموزش عالی بینالود مشهد، ایران

حکمت شهودی و انکشافی اشراقی بر پایه ی اصل مشرقی نور و ظلمت بنانهاده شده است و نور محض در این حکمت رمز و نمادی است از آگاهی و خودآگاهی، بنابراین می توان گفت مدار فلسفه ی سهروردی مسئله ی علم و شناخت و حصول معرفت است علمی که جز از طریق «نور» که رمز آگاهی و خودآگاهی است حاصل نمی شود. سهروردی تمام ادراکات ظاهری و باطنی را به نور اسفهبد یا نفس ناطقه ارجاع می دهد که هم فاعل ادراک عقلی است و هم منفعل در ادراک عقلی، ولی یکی از شروط این فعل وانفعال را ارتباط او باعقل فعال می داند که محور مباحث معرفت شناسی اشراقی بوده و بدون حضور و وجود او حصول معرفت برای نفس ناطقه میسرنیست. این مقاله در پی آن است که ضمن بررسی ادراکات ظاهری و باطنی و همچنین نحوه ی برخورداری نفس سالک از معارف عالم علوی و روحانی از طریق عقل فعال با استفاده از داستان آواز پر جبرئیل تبیین کند که مراتب سیر نفس سالک از عالم ماده و اتصال به عالم مثال و روئیت فرشته است که سرانجام منجر به آموزش و تعلیم برای نفس سالک می شود. همان مشاهده و مکاشفه ای که برای نفوس مهذب حاصل می شود و در پرتو آن مشاهده و مکاشفه می توانند حقایق عالم علوی را با چشم جان رویت کنند و حصول معرفت و شناخت حقیقی نیز چیزی جز این نمی تواند باشد.

معرفت شناسی، عقل فعال، نفس ناطقه، عالم مثال، آواز پر جبرئیل