نسرین نقدی - کارشناس ارشد روانشناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آشتیان، آشتیان، ایران
دلارا سادات مداح زاده - دانشجوی دکتری روان شناسی سلامت، دانشگاه تهران پردیس بین الملل کیش، کیش، ایران

مقدمه و هدف: کنترل موفق دیابت تحت تاثیر عوامل متابولیک، روانی، اجتماعی و بین فردی قرار دارد. هدف این پژوهش تعیین میزان اثربخشی برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی و یوگای هوشیارانه بر خود مراقبتی و هموگلوبین گلیکوزیله در بیماران زن مبتلا به دیابت نوع دو بود. روش: در یک مطالعه نیمه آزمایشی با گروه کنترل و پیش آزمون و پس آزمون ، 30 زن مبتلا به دیابت نوع دو که از دی ماه 1398 تا اردیبهشت 1399 مراجعه کننده به بخش غدد بیمارستان اما حسین (ع) واقع در استان تهران بودند با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. گروه آزمایش (n=15) (تحت برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی و یوگای هوشیارانه به مدت 8 جلسه هفتگی هر جلسه 90 دقیقه) و گروه کنترل (n=15) تحت درمان های روتین بیمارستان قرار گرفتند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسنشامه ی مقیاس خودمراقبتی دیابت و هموگلوبین گلیکوزیله در سه مرحله خط پایه، پس از مداخله و پیگیری سه ماهه جمع آوری شدند. داده ها در نرم افزار آماری SPSS نسخه 21 وارد با استفاده از روش تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج: یافته ها نشان داد که در گروه تحت برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی و یوگای هوشیارانه، میانگین نمره خود مراقبتی به طرز معنادار بالاتر از گره کنترل است. به علاوه، زنان مبتلا به دیابت گروه آزمایش در میانگین نمره هموگلوبین گلیکوزیله در مقایسه با گروه کنترل به نحو قابل توجهی کاهش پیدا کردند (P<0/001). نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی و یوگای هوشیارانه می تواند در بهبود خود مراقبتی و کاهش هموگلوبین گلیکوزیله در زنان مبتلا به دیابت نوع دو موثر باشد.

خودمراقبتی، دیابت نوع دو، درمان برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی و یوگای هوشیارانه، هموگلوبین گلیکوزیله