احسان علی نیا بنگر - دانشگاه فرهنگیان پردیس دکتر شریعتی ساری
حسین علی نیا بنگر - دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

رشد فزاینده جمعیت در سرتاسر دنیا باعث ایجاد رقابت میان کشورها بر سر تأمین انرژی مورد نیاز برای ادامه ی حیات ملت شان شده است. در این بین نیاز کشورهای در حال توسعه همچون ایران، مکزیک و آفریقای جنوبی به منابع انرژی برای رشد و پیشرفت در همه زمینه ها از اهمیت زیادی برخوردار است. بنابراین به نظر می رسد آشنایی با مبحث انرژی، کمبودها و محدودیت های آن در قالب برنامه درسی می تواند به پرورش شهروندی مسئول و آگاه در آینده کمک کند. از آنجایی که مهارت های اساسی فرآیند علمی جزئی از اهداف آموزش علوم تجربی به شمار می رود لذا بیش ترین توجه کتاب ههای درسی بر آموزش از طریق این مهارت هاست. در این پژوهش با هدف مقایسه میزان توفیق کتاب درسی در آموزش مبحث انرژی از طریق مهارت های (پایه ای) فرآیند علمی مبحث انرژی در کتاب علوم پایه چهارم ابتدایی کشورهای ایران، مکزیک و آفریقای جنوبی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. از تکنیک تحلیل محتوا و روش تحلیل توصیفی و مقایسه ای برای تحلیل کتاب ها استفاده شد. نتایج این تحلیل نشان داد که کتاب درسی علوم ایران و آفریقای جنوبی به مهارت استنباط و کتاب درسی علوم مکزیک به مهارت مشاهده بیش ترین توجه را داشت و کتاب درسی علوم در هر سه کشور، مهارت استفاده از روابط مکان و زمان را نادیده گرفت. همچنین توزیع همه ی مهارت های اساسی فرآیند علمی در کتاب های بررسی شده، به صورت نامتوازن بود.

مهارت های اساسی فرآیند علمی، کتاب درسی ابتدایی، ایران، مکزیک، آفریقای جنوبی