خاصیت ضد انگلی نانوذرات کیتوزان بر روی لیشمانیا ماژور و ژیاردیا لامبلیا

بیماری های عفونی با منشا انگلی از فراوان ترین بیماری ها در سراسر جهان هستند که از این میان می توان به بیماری هایی مثل مالاریا، لیشمانیوزجلدی، کیستیک اکینوکوکوزیس و... اشاره کرد که باعث می شوند سالیانه افراد بسیار زیادی به مراکز درمانی بروند و همین افراد مجبور به پرداخت هزینه های بسیار زیاد و گزاف برای درمان شوند. از طرفی دیگر مقاومت های دارویی که به شدت در سراسر جهان و بین عوامل بیماریزا شیوع پیدا کرده اند، باعث نگرانی و ایجاد مشکلات فراوان برای دولت ها، نظام درمانی و خود بیماران شده است. در این هنگام است که مطالعات مختلف بر روی نانوذرات و خاصیت ضد میکروبی انها مخصوصا خاصیت ضد انگلی، نگاه متخصصان را به خود جلب کرده اند. به مرور زمان استفاده از نانوذرات افزایش یافته است و نتایج مطالعات مثبت گزارش شدند. کیتین با فرمول بسته C8H13NO5 یکی از فراوان ترین پلی ساکارید هایی است که می توان در طبیعت از جمله پوست سخت پوستان، خرچنگ دریایی و حلزون ها پیدا کرد و کیتوزان یک بیوپلیمر پلی ساکاریدی می باشد که از د استیله کردن کیتین بدست می آید(.(3-1 در این بررسی مروری هدف ما نگاه اجمالی به نتیجه پژوهش های انجام گرفته بر روی خاصیت ضد انگلی نانوذرات کیتوزان بر روی انگل های بیماریزای لیشمانیا ماژور و ژیاردیا لامبلیا می باشد. کلمات کلیدی مثل عفونت انگلی، کیتین، نانوذرات کیتوزان، خاصیت ضد انگلی نانوذرات کیتوزان و... را در سایتهای معتبری همچون ساینس دایرکت، گوگل اسکولار و ... جست و جو کرده و مقالات مورد نظر را پیدا کردیم. بیماری لیشمانیوزیس یک بیماری حاصله از فعالیت انگل لیشمانیا می باشد. انگل لیشمانیا ماژور )Leishmania major) توانایی اثرگذاری بر روی ماکروفاژهای سیستم ایمنی میزبان را دارد و میتواند باعث مرگ برنامه ریزی شده انها شود و بدین ترتیب از چنگ سیستم ایمنی فرار کند. پروتئین های ترشحی – تراوشی نیز یکی از عواملی است که باعث گریختن انگل لیشمانیا ماژور از سیستم ایمنی و اثرگذاری بر روی سلول های سالم میشود. یکی از مطالعات پیرامون اثرگذاری نانوذرات کیتوزان بر روی قدرت سیستم ایمنی میزبان آلوده به انگل توسط دکتر فیض آبادی و همکارانش انجام گرفته است و نتیجه مطالعه نشان می دهد که این نانوذرات باعث افزایش توان و کشندگی سیستم ایمنی میزبان می شود و توانایی ماکروفاژ هایی که انگل لیشمانیا ماژور را به دام انداخته اند را زیاد می کنند و بدین ترتیب انگل ها بیشتر و راحت تر از بین می روند. به صورت جزئی تر اگر بخواهیم به نتیجه این مطالعه بپردازیم باید به این نکات توجه کنیم در این مطالعه که دو گروه کنترل و تیمار داشته است، انگل های به دام افتاده توسط ماکروفاژ ها در گرونه کنترل که در تماس بانانوذرات کیتوزان نبودند زودتر و نسبتا راحت توانستند از ماکروفاژها خارج شده و به فعالیت بیماریزایی خودپرداخته اند. اما در گروه تیمار که ماکروفاژ ها در تماس نانوذرات کیتوزان بوده اند این ماکروفاژ ها طول عمر وپایداری بیشتری از خود نشان داده اند. و همچنین یکسری از پروتئین هایی که توسط انگل لیشمانیا ماژور تولید می شوند و باعث افزایش قدرت بیماری زایی انگل می شوند و به نام پروتئین های ترشحی – تراوشی معروف هستند، با اتصال به نانو ذرات کیتوزان باعث تسهیل در اثرگذاری سیستم ایمنی بر روی این پروتئین های مذکورمیشوند. نانوذرات کیتوزان باعث اثرگذاری هرچه بهتر آنتی ژن های میزبان بر روی هدف انگلی مورد نظر می شودو بدین ترتیب باعث آن می شود که انگل ها دقیق تر و به نسبت راحتتر تحت اثر آنتی ژن ها باشند(4-7)بدین ترتیب از بررسی این مطالعه می توان به قدرت اثرگذاری نانوذرات کیتوزان بر روی انگل کشی میزبان می شوند. از دیگر مطالعاتی که بر روی خاصیت ضد انگلی نانوذرات کیتوزان انجام گرفته میتوان به مطالعه تیم 3 نفرهsaidو همکارانش اشاره کرد. بیماران آلوده با انگل ژیاردیا در برابر درمان ها و داروهای رایج از خود مقاومت نشان می دهند و همین امر درمان بیماران را سخت و چالش انگیز کرده است. در این مطالعه خاصیت ضد انگلی 3 نانو ذره نقره، کورکومین و کیتوزان را بر روی بیماریزایی انگل ژیاردیا لامبلیاGiardia lamblia در شرایط آزمایشگاهی و در روی رت های آزمایشگاهی بررسی کردند. نتیجه این بررسی با اثرگذاری بسیار رضایت بخش گزارش شد(8)شواهد نشان دهنده قدرت اثرگذاری بسیار خوب نانوذرات کیتوزان بر روی انگل های بیماری زا می باشد اما بایدبه این که نانوذرات میتوانند خاصیت منفی و تاثیرات ناخواسته ای بر روی سلول های سالم داشته باشند نیز توجه کنیم. همیشه یک سوال بزرگ درکنار نانوذرات بوده است و آن هم تاثیرات منفی احتمالی و ناخواسته نانوذرات برروی سلول های سالم می باشد. بدین ترتیب برای ادامه دار شدن این تحقیقات و یافتن یک روش درمانی استانداردو مناسب باید به این نکات توجهات لازم را به عمل بیاوریم و مطالعات را هدفمند وجهتدار ادامه دهیم. نانوذرات بیشتر بر روی انگل های بیماریزای دیگر نیز میتوانند مورد ارزیابی قرار گیرند