عبداله الجمال - دپارتمان علوم زیستی جانوری و بیوتکنولوژی، دانشکده علوم زیستی و بیوتکنولوژی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
محمدرضا بیگدلی - دپارتمان علوم زیستی جانوری و بیوتکنولوژی، دانشکده علوم زیستی و بیوتکنولوژی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.مرکز تحقیقات علوم شناختی و مغز، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران
فاطمه مرتضوی مقدم - دپارتمان علوم زیستی جانوری و بیوتکنولوژی، دانشکده علوم زیستی و بیوتکنولوژی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران

درمان تومورهای مغزی با استفاده از شیمی درمانی به دلیل وجود سد خونی مغزی با چالش های بزرگی مواجه می باشد.می گردد. در دهه گذشته، (CNS) همچنین سد خونی مغزی باعث ایجاد محدودیت هایی در رهایش دارو به سیستم عصبی مرکزی نانوذرات به تدریج به عنوان ابزاری قدرتمند برای تحویل داروی شیمیایی، به ویژه در انواع مختلف سرطان، توصیف شده اند. تحویل هدفمند دارو با استفاده از نانوذراتی که با لیگاندهای تخصصی عملگرا شدهاند، یکی از امیدوارکننده ترین روشها می باشد که باعث افزایش دوز داروی تحویل داده شده به سلولهای توموری می شود و با اختصاصیت منجر به افزایش شاخص درمانی داروها می گردد. انواع مختلفی از نانوذرات برای تحویل دارو گزارش شده است، مانند میسل های پلیمری، لیپوزوم ها، نیوزوم ها، نانوذرات لیپیدی جامد و دیگر نانو ناقل های لیپیدی. بدین منظور، عبور نانوذرات از سد خونی مغزی، پس از تجویز سیستمیک نانو ناقل های لیپیدی، موردمطالعه گسترده قرار گرفته است. لیپوزوم و نیوزوم به علت توانایی بارگیری همزمان داروهای آبدوست و آبگریز داخل ساختار دو لایه ای لیپیدی بهترین عملکرد را در این زمینه دارند. از طرف دیگر، چندین مزیت از جمله طیف گسترده ای از خصوصیات فیزیکوشیمیایی و بیوفیزیکی مانند زیست سازگاری، قابلیت خود آرایی، توانایی حمل میزان داروی بیشتر را دارا می باشند. علاوه بر این امکان اصلاح سطح بیرونی نانوناقل های لیپیدی وجود دارد. همچنین ویژگی های خاص نانوناقل های لیپیدی مانند اندازه ذرات، بار و الکتریکی، تعداد لایه ها و لامل ها، تركیب های چربی و اصلاح سطح با پلیمرها و لیگاندها، بهبود پایداری آنها در شرایطinvitro وinvivo این نوع سامانه های رهایش هدفمند را به گزینه مناسبی تبدیل می کنند. در این بررسی، بر روی سیستم های نانوذرات بر پایه ، لیپیدی برای تحویل دارو به سیستم عصبی مرکزی و چالش های مربوط به آن متمرکز خواهیم شد.

نانوذرات بر پایه لیپیدی، سرطان مغزی، سد خونی مغزی، رهایش هدفمند دارو.