عبدالرحیم قنوات - دانشگاه فردوسی مشهد

قرآن کریم، به‌عنوان متن اصلی دین اسلام، اشارات فراوانی به حوادث و اشخاص تاریخ صدر اسلام دارد. این اشارات موجب شده تا گاهی این کتاب مقدس اثری تاریخ‌نگارانه قلمداد شود و حتی از سبک تاریخ‌نگاری قرآن سخن به میان آید و کتب و مقالاتی در این باره نوشته و منتشر شود. این مقاله به نقد و بررسی این موضوع پرداخته و با تفکیک دو مفهوم «متن تاریخی» و «سند تاریخی» به این سؤالات پاسخ می‌دهد که «آیا قرآن را می‌توان یک اثر تاریخی دانست؟» و «در مطالعات تاریخ صدر اسلام چه استفاده‌هایی از آن می‌توان برد؟» نتایج این جستار نشانگر آن است که اگرچه قرآن را نمی‌توان کتابی تاریخی دانست، این متن مقدس دربارۀ حوادث تاریخی سال‌های نبوت پیامبر اکرم (ص) سندی دست‌اول و منحصر‌به‌فرد به شمار می‌آید.

قرآن کریم, تاریخ صدر اسلام, متن تاریخی, سند تاریخی