آزاده اربابی سبزواری - دانشیار و عضو هییت علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اسلامشهر، ایران
آرش قاسم پور - دانشجوی دکترای جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اسلامشهر، ایران

حاشیه شهرها که در ابتدا برای پاسخ به نیاز روستاییان مهاجر برای تامین مسکن و برخورداری از امکانات مطلوب زندگی شکل گرفته است با هجوم سیل عظیم جمعیت مبدل به استقرار گاه هایی می گردد که برای گسترش آنها برنامه ریزی مدونی صورت نگرفته و توسعه کالبدی آن بدون برنامه است. هدف از این مطالعه ارزیابی اثرات اقتصادی و اجتماعی حاشیه نشینی بر تخریب محیط زیست شهری در شهر شیراز می باشد. کلان شهر شیراز ۲۰۰ هزار نفر حاشیه نشین دارد که با توجه به جمعیت بیش از یک میلیونی شیراز معادل یک پنجم آن می شود. در این پژوهش از دو روش کتابخانه ای و پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. جامعه آماری شامل ۱۲۰ نفر ازافراد ساکن در مناطق حاشیه نشین شهر شیراز می باشد. نتایج نشان داد که روحیه تعلق شهروندی نسبت به مسایل محیط زیستی در بین حاشیه نشینی ضعیف بوده و توجه کافی برای پرداختن به مسایل زیست محیطی را ندارند و مشارکت مردم حاشیه نشین در مسایل مربوط به محیط زیست بسیار کم رنگ بوده است. وجود تراکم جمعیت بالا، میزان آلودگی صوتی، هوا و آب در محلات حاشیه نشین را افزایش داده است. محدودیت دسترسی به آب آشامیدنی سالم و بهداشتی نیز در تعدادی از محلات حاشیه نشین شیراز به چشم می خورد. نتایج نشان از وجود ارتباط قوی بین ابعاد اقتصادی و اجتماعی با تخریب محیط زیست شهری دارد (در سطح اطمینان ۹۵ درصد). ضریب همبستگی پیرسون بین ابعاد اقتصادی و اجتماعی با تخریب محیط زیست شهری به ترتیب برابر با ۰/۳۱۴ و ۰/۴۱۲ می باشد.

حاشینه نشینی، اقتصادی و اجتماعی، تخریب محیط زیست شهری، شهر شیراز