فاطمه کریمی - دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه گیلان

از آنجا که هدف نظام تربیتی اسلام تامین تربیت فرد و جامعه است، کوشش جهت فهم زمینه های تحقق این امر، لزوم شناخت روشـی راایجـاب مـیکنـد کـه بین اصل وهدف امتداد داشته وعمل تربیتی رامنظم کند و به هدف برساند.ازاین رودراین مقاله بعدازطرح دودیدگاه انسان شناسی کـه یکـی تعیـین کننـده های رفتارآدمی را درونی (غریزه گرایان) و دیگری بیرونی (رفتار گرایان) می داند،به بررسی دیدگاه انسان شناسی اسلام پرداخته و باتأکیدبراصل فطرت به اثبـات فاعلیت انسان جهت امکان رفتارآدمی در دو مسیر خوبی ها و زشتی ها اشاره نموده وضمن بررسی آیات و روایات به دسته بندی سـه گانـه صـفات وویژگیهـای ذاتی واکتسابی انسان پرداخته و با توجه به ویژگیهای خُلقی اکتسابی آدمی، به لزوم استفاده از سامانه تشویق و تنبیه به عنوان روش تربیتی اشاره شد و بااثبـات تقدم ذاتی بودن تشویق (رحمت) و تقدم عرضی بودن تنبیه (نقمت)به لزوم استفاده ازهریک ازاین دو روش بارعایت لزوم تقدم تشویق بـر تنبیـه در جریانهـای تربیتی اشاره گردیدوغیر قابل تعویض بودن تشویق و قابل تعویض بودن تنبیه موردتاکید قرار گرفت .

تشویق، تنبیه، نظام تربیتی اسلام ،تقدم ذاتی تشویق بر تنبیه ، تقدم عرضی تنبیه بر تشویق