سعید قهاری - کارشناسی ارشد، گروه زراعت، دانشکده علوم کشاورزی، دانشگاه شاهد تهران، تهران، ایران
سمیه قهاری - دکتری شیمی آلی، پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران
سجاد قهاری - دانشجوی دکتری زیست فناوری میکروبی، گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
قربانعلی نعمت زاده - استاد تمام ژنتیک گیاهی، پژوهشکده ژنتیک و زیست فناوری کشاورزی طبرستان، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، ساری، ایران

حفظ و نگهداری محصولات کشاورزی در برابر آفات و بیماری های گیاهی از اهداف عمدهی کشاورزی مدرن محسوب می شود. در این پژوهش فعالیت ضد باکتریایی، ضد قارچی و آنتی اکسیدانتی عصاره ی متانولی گیاهان دارویی هندوانه ی ابوجهل (دانه)، خارشتر (میوه) و زیتون تلخ (برگ) روی پاتوژن های مهم گیاهی که معمولاً باعث آسیب های غیر قابل جبران به محصولات کشاورزی می شوند، مورد بررسی قرار گرفت. فعالیت ضد میکروبی گیاهان مورد آزمایش در غلظت های مختلف (0/50، 0/25، 0/12، 0/06، 0/03، 0/01 میلی گرم در یک میلی لیتر دی متیل سولفوکسید (DMSO)) روی 11 میکرواُرگانیسم از جمله؛ سه باکتری گرم مثبت (باسیلوس سوبتیلیس، استافیلوکوکوس اورئوس و راتایی باکتر توکسیکوس)، و پنج باکتری گرم منفی (اشرشیاکلی، سودوموناس آئروژینوزا، سودوموناس سیرینگه، سودوموناس ویریدی فلاوا و زانتوموناس کمپستریس) و نیز سه گونه قارچ (پریکولاریا اُریزا، بوتریتیس سینره و فوزاریوم اُکسیسپروم) با استفاده از روش انتشار دیسک سنجیده شد. همچنین، فعالیت آنتی اکسیدانتی این سه گیاه با اندازه گیری آنزیم های کاتالاز و گایاکول پراکسیداز و ارزیابی میزان توانایی به دام اندازی رادیکال DPPH مورد ارزیابی قرار گرفت. علاوه بر این، میزان فنول و فلاونوئید کل گیاهان یاد شده نیز اندازه گیری گردیدند. بر اساس نتایج به دست آمده، عصاره ی متانولی دانه ی هندوانه ی ابوجهل دارای بیشترین فعالیت ضد باکتریایی، بیشترین میزان فعالیت آنزیم های کاتالاز و گایاکول پراکسیداز و بیشترین درصد مهار رادیکال DPPH می باشد. همچنین، بر اساس بررسی های انجام شده، میوه ی خارشتر دارای بیشترین محتوای فنول کل و بیشترین محتوای فلاونوئید کل می باشد. لذا این گیاهان می توانند به عنوان منبع بالقوه ی بایوساید در حوزه ی کشاورزی مورد توجه قرار گیرند.

فعالیت ضد باکتریایی، اثر ضد قارچی، آنتی اکسیدان، گیاهان دارویی، عصاره متانولی