پیامبری در جامه زندیقان (تاملی در خوانش های چندگانه از جنبش مانی در تاریخنگاری قرون نخستین)
عنوان مقاله: پیامبری در جامه زندیقان (تاملی در خوانش های چندگانه از جنبش مانی در تاریخنگاری قرون نخستین)
شناسه ملی مقاله: JR_HII-30-47_004
منتشر شده در در سال 1399
شناسه ملی مقاله: JR_HII-30-47_004
منتشر شده در در سال 1399
مشخصات نویسندگان مقاله:
شهناز حجتی نجف ابادی - استادیار گروه تاریخ و ایرانشناسی، دانشگاه میبد، میبد، ایران
جعفر نوری - استادیار گروه تاریخ و ایرانشناسی، دانشگاه میبد، میبد، ایران
خلاصه مقاله:
شهناز حجتی نجف ابادی - استادیار گروه تاریخ و ایرانشناسی، دانشگاه میبد، میبد، ایران
جعفر نوری - استادیار گروه تاریخ و ایرانشناسی، دانشگاه میبد، میبد، ایران
در بازنمایی و روایت مجدد نهضت دینی مانی در تاریخنگاری قرون نخستین، سه رویکرد عمده قابل شناسایی است که جز در برخی روایتهای معدود، این بازنمایی (دستکم در دو رویکرد) با مفهومی کانونی، یعنی مفهوم «زندیق» صورتبندی شده است. این سه رویکرد عبارت است از: نخست رویکرد گذار آگاهانه و مختصرگویی، مبتنی بر نگرشها و روایتهایی با محتوای ضد زندیقیگری، با نمایندگان برجستهای چون طبری، ابوحنیفه دینوری، مسکویه و ابناثیر؛ دوم رویکردی تاریخی- کلامیو مبتنی بر خوانشی بدعتگرایانه از جنبش مانیبا عالم-مورخان تاثیرگذاری چون ابوریحان بیرونی، مقدسی، ثعالبی، یعقوبی و خواجه نظامالملک طوسی؛ سوم رویکردی نسبتا توصیفی-تاریخی با میزان به نسبت کمتری از ارزشداوریها با مورخانی چون مسعودی و گردیزی. این سه رویکرد، در یک درهمتنیدگی عمیق با فضای گفتمانی این عصر، مجموعهای از گزارهها و روایتها را حول محور مسیله مانی میآفرینند که این شخصیت و جنبش دینی او، نقطه کانونی آنها به شمار میرود. مسیله این پژوهش تبیین چرایی و چگونگی بازنمایی جنبش دینی مانی در تاریخنگاری قرون نخستین است؛ با این فرضیه که وجوه مختلف این بازخوانی، محصول فضای سیاسی، کلامی و فرهنگی این دوره و همچنین انگارهها، روشها و بینشهای مورخان این دوره بوده است.
کلمات کلیدی: مانی, تاریخنگاری, قرون نخستین, روایت, بازخوانی
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1143290/