مرضیه اعتمادی پور - دانشجوی دکتری رشته معماری دانشگاه شهید رجایی تهران
جمال الدین مهدی نژاد - استادیار گروه معماری دانشگاه شهید رجایی تهران
بهرام صالح صدق پور - دانشیار گروه علوم تربیتی دانشگاه شهید رجایی تهران

مهم ترین عامل در پیوند نشانه و معنای برداشت شده از سوی مخاطب، عامل خوانش یا خوانایی است که خود متاثر از تصاویر ذهنی انسان است. بنابراین در راستای بهره گیری از اصول نشانه شناسی در طراحی و فرآیند آموزش آن، باید به شناسایی ابعاد، شاخصه ها و عوامل موثر بر خوانایی و تصویر ذهنی پرداخت. ضرورت پژوهش بر لزوم توجه به هویت مندی معماری است که از طریق آشنایی دانشجویان باا مفاهمی معناگرایی چون نشانه و نیز تبیین وجوه کاربردی نشانه ها در معماری قابل دست یابی است. هدف از انجام پژوهش زمینه سازی کاربرد مفاهیم معناگرایانه در معماری توسط طراحان و دانشجویان معمای است. روش تحقیق این پژوهش، «سندکاوی» و «تحلیل محتوای کیفی» است. بر اساس نتایج می توان مهم ترین مولفه های مکانی موثر بر تصویر ذهنی را عوامل «کالبد»، «عملکرد» و «مقیاس» دانست. می توان، مهم ترین مولفه های انسانی موثر بر تصویر ذهنی را در سه بخش عوامل ادراکی (روان شناختی و فیزیولوژیکی)، عوامل رفتاری (رفتار جمعی و فردی) و نیز عوامل عاطفی (تعلق به مکان و اجتماع) جمع بندی نمود. می توان «سابقه تاریخی»، «سابقه فردی» و «رویداد اجتماعی» را به عنوان مهم ترین عوامل زمانی موثر بر تصویر ذهنی دانست.

معماری، خوانایی، نشانه شناختی، معنا