محمد درویشزاده - عضو هیات علمی مرکز پژوهشی دانشنامههای حقوقی علامه

این تحقیق به منظور ارایه توصیف و تحلیلی از ضعف تمثیل و مواجهه با آن در آثار استاد جعفری لنگرودی انجام شده است. یافتههای این تحقیق حاکی از آن است که ضعف تمثیل در آثار علمی و پژوهشی امری مشهود و مستند است و موجب ضعف استدلال و سستی بنیان پژوهشهای علمی شده است. تحلیل آماری از کاربرد تمثیل «اکرمالعلما» حاکی از آن است که بیش از هفتهزار مورد این تمثیل در منابع فقهی و اصولی استفاده شده است! و تحلیل کیفی حاکی از وجود دهها مصداق از مثالهای ضعیف و فاقد کاربرد است که هیچ کمکی به فرآیند یاددهی و یادگیری نمیکنند و فراگیران را از تحرک اندیشه می­دارند و نوعی درنگ ذهنی برای آنها پدید میآورند و فرآیند معنارسانی را با اختلال مواجه میکنند. در تحقیق حاضر با استفاده از آرایه ادبی تشخیص یا جانبخشی و شخصیتبخشی به «اکرمالعلما» -به عنوان یکی از تمثیلهای پرکاربرد در فقه و اصول- توضیح داده شده است که کاربرد فراوان و ناروای این تمثیل؛ چگونه معنای لغوی و مفهوم ادبی این تمثیل را تغییر داده و چگونه استاد جعفری لنگرودی با طراحی و خلق مثالهای زنده و جدید تلاش کرده که بر غنای علمی تمثیلهای تخصصی بیفزاید و با فراوانسازی تمثیلهای جدید و زنده حقوقی، فرایندهای یاددهی و یادگیری را متحول کرده است و نتیجه آنکه توسعه علمی و افزایش «شاخص تولید علم» مستلزم آن است که در آینده نیز باید در پژوهشهای فقهی، اصولی و حقوقی به دنبال یافتن مثالهای جدید و پرکاربرد بود و این فرآیندها را توسعه بخشید.

اکرمالعلما, جعفری لنگرودی, ضعف تمثیل, شاخص تولید علم