کبری راستگو - استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، دانشکده علوم قرآنی مشهد
زهره جنتی اصیل - دانش آموخته دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم

عدول از مقتضای ظاهر ویژگی بارز و برجستۀ زبان است که در سطوح مختلف آن اتفاق می‌افتد، همان‌طور که در زبان قرآن یافت می‌شود. اهمیت عدول از مقتضای ظاهر در این است که دریافت‌کنندۀ متن ظاهرا با نوعی از هم‌گسیختگی در کلام روبرو می‌شود، در حالی‌که کاربست آن، درواقع بیانگر رفتار زبان، دگرگونی ابزارهای زبانی و استراتژی‌های در دسترس ماتن است. بدین تصور، جستار حاضر برآن است تا به شیوۀ توصیفی-تحلیلی و با رویکرد سبک‌شناختی مبحث تعبیر از ماضی با لفظ مستقبل را در پاره‌ای از آیات قرآنی بررسی کند و چرایی معنایی این پدیدۀ سبکی را تبیین نماید. داده‌های قرآنی نشان داد که پدیدۀ تعبیر از ماضی با لفظ مستقبل به‌عنوان یکی از اشکال عدول از مقتضای ظاهر، توسط عوامل هم‌متنی و بافتی تحت تاثیر قرار می‌گیرند. درنتیجه تحلیل زبانی آن، درک خواننده را نسبت به ظرافت‌های دستوری و معنایی ارتقا می‌دهد همچنان‌که پیوستگی معنایی آیات را تایید می‌کند.

سبک‌شناسی, فراهنجاری, فعل ماضی, فعل مضارع, قصص قرآنی