علی عنایتی نوین فر - دانشجوی دکتری برنامه ریزی درسی، دانشگاه بوعلی سینا همدان
فرهاد سراجی - دانشیار دانشگاه بوعلی سینا همدان
مهدی غلامعلی - رییس دانشگاه الکترونیکی قرآن و حدیث قم

هدف از اجرای این پژوهش، استخراج مؤلفه‌های اثربخش برنامه درسی مجازی به‌منظور دست­یابی به نقاط مشترک در تحقیقات پیشین و ارائه چهارچوبی از نحوه پیاده‌سازی برنامه درسی مجازی با رویکرد مشارکتی بود. روش پژوهش، کیفی بود و با استفاده از راهبرد سنتزپژوهی اجرا شد. جامعه آماری شامل منابع مرتبط با هدف پژوهش بود که درمجموع از بین 112 پژوهش، 49 نمونه به‌صورت هدفمند انتخاب شد. سپس مؤلفه‌های اثربخش برنامه درسی دانشگاه‌های مجازی استخراج شد و با تحلیل آنها چهارچوبی برای ارائه برنامه درسی مجازی در دانشگاه‌های مجازی ارائه داده شد. نتایج تحلیل نشان داد که مهم‌ترین مؤلفه‌های اثربخش؛ مؤلفه‌های مشارکت، مؤلفه‌های درون‌دادی، ارزشیابی، منطقی و زیرساخت‌ها بود. پس از آن، با بررسی و توصیف مؤلفه‌های اثربخش در برنامه درسی مجازی بر اساس رویکرد مشارکتی، نه عامل، شامل مؤلفه‌های بازده مشارکت، ترکیب گروه، فناوری، تکالیف شغلی، نقش‌های گروهی، فرایندها و آموزش‌ها، زمان، آموزش مهارت‌های گروهی، دانش پیشین یادگیرنده و مشوق‌ها شناسایی شد.

سنتزپژوهی, برنامه درسی, دانشگاه‌های مجازی, رویکرد مشارکتی