محمد رضایی مفرد - دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، قم ، ایران

مسؤلیت مدنی ناشی از تجاوز به محیط زیست در تاریخ حقوق اتحادیه اروپا پیشینه ای طولانی و جنجال برانگیز داشته است. کشورهای اتحادیهاروپا ، نه تنها در مورد ضرورت بلکه درباره نوع مسؤلیت زیست محیطی اختلاف نظر دارند و مسائل مربوط به آن از سیاست گذاری های مربوط بهحوادث بزرگ آلودگی های زیست محیطی متاثر می شود. درباره مسؤلیت مدنی ناشی از خسارت های زیست محیطی در برخی از کشورهایاتحادیه مانند آلمان ، فنلاند ، سوئد و دانمارك قوانین خاص وجود دارد و در برخی دیگر مانند فرانسه ، ایتالیا ، اسپانیا ، انگلستان و هلند همانقواعد سنتی مسؤلیت مدنی برای جبران خسارت های مذکور اعمال می شود. با توجه به اینکه خسارت های خالص زیست محیطی به استنادقوانین مدنی و مسؤلیت مدنی قابل مطالبه نیست، بسیاری از کشورها قوانین خاصی درباره تجاوز به محیط زیست دارند ؛ فرانسه ، آمریکا ، دانمارك،فنلاند، آلمان، ایتالیا، هلند، اسپانیا، سوئد و انگلستان نمونه هایی از این گونه کشورها هستند. همچنین مبنای مسؤلیت مدنی ناشی از خسارتهای زیست محیطی در حقوق بیشتر کشورهای اتحادیه اروپا ، مسؤلیت محض است. در حقوق آلمان ، سوئد،فرانسه، فنلاند، نروژ و سوئیس مسؤلیتمحض در خصوص برخی از آلودگی های زیست محیطی پذیرفته شده و در سایر آلودگی ها از مسئولیت مبتنی برتقصیر پیروی می شود. با مطالعهمقررات اتحادیه اروپا پیرامون مسئولیت ناشی از تجاوز به محیط زیست چنین به نظر میآید که قواعد مسئولیت مدنی سنتی در این راه کارآمدنیست و قانون مسئولیت مدنی در پاسخگویی به منافع و حقوق عمومی نا توان است . زیرا در آن قانون ، حقوق و اموال خصوصی مورد حمایتقرار گرفته است . بنابراین درباره جبران و پیشگیری خسارت های زیست محیطی بایستی به قوانین و مقررات حمایت از محیط زیست مراجعهنمود. با وجود این ، قواعد سنتی مسئولیت مدنی در مورد ارکان تحقق مسئولیت زیست محیطی ، عوامل توجیه کننده آن و شیوه های جبرانخسارت قابل استفاده است.

مسئولیت ، زیست محیطی ، قانون ، تجاوز ، مسئولیت مدنی ، اتحادیه اروپا