سیمین دخت ریگی - دانشگاه زابل
مهدی دهمرده - دانشگاه زابل
عیسی خمری - دانشگاه زابل
سید محسن موسوی نیک - دانشگاه زابل

به‌منظور بررسی تأثیر کاربرد سطوح و نوع کود آلی بر ویژگی‌های کمّی و کیفی چای ترش (Hibiscus sabdariffa L.)و لوبیا چشم‌بلبلی  (Vigna unguiculata L.)در کشت مخلوط جایگزینی، آزمایشی به‌­صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار، در سال زراعی 1395 اجرا شد. فاکتورهای مورد­ بررسی شامل تیمار کودی به‌عنوان عامل اصلی در سه سطح شاهد، کود گاوی (30 تن در هکتار) و ورمی‌کمپوست (15 تن در هکتار) و کشت مخلوط در پنج سطح شامل 100 درصد چای‌ ترش، 100 درصد لوبیا چشم‌بلبلی، 50 درصد چای‌ ترش +50 درصد لوبیا چشم‌بلبلی، 25 درصد لوبیا چشم‌بلبلی + 75 درصد چای‌ ترش و 75 درصد لوبیا چشم‌بلبلی + 25 درصد چای‌ ترش به‌عنوان عامل فرعی بودند. تتایج نشان داد که اثر متقابل کودهای آلی و کشت مخلوط بر تمامی صفات مورد مطالعه (ارتفاع بوته، قطرساقه، تعداد شاخه فرعی، تعداد غوزه در بوته، عملکرد بیولوژیک، وزن تر کاسبرگ و عملکرد اقتصادی) در گیاه چای ترش و تمامی صفات مورد مطالعه (تعداد دانه در نیام، تعداد نیام در بوته، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و کلروفیل کل) به‌جز ارتفاع بوته، کلروفیل a و کلروفیل b در لوبیا چشم‌بلبلی معنی‌دار بود. بالاترین عملکرد اقتصادی چای ترش از تیمار ورمی‌کمپوست و کشت مخلوط 50 درصد چای‌ ترش به‌علاوه 50 درصد لوبیا چشم‌بلبلی به‌دست آمد. مقایسه میانگین تیمارها در صفات مورد بررسی لوبیا چشم‌بلبلی نشان داد که کودهای آلی و کشت مخلوط بر تمامی صفات مورد مطالعه اثر بسیار معنی‌داری داشتند. نتایج نشان داد که کشت مخلوط در گیاه لوبیا چشم‌بلبلی و چای ترش به‌دلیل اثرات متقابل معنی‌دار و مفید نسبت به تک‌کشتی سودمندتر می‌باشد.

عملکرد اقتصادی, کشت مخلوط, نسبت برابری زمین, ورمی‌کمپوست