جواد مشکانی - دانشگاه فردوسی مشهد
محمد کافی - دانشگاه فردوسی مشهد
سرور خرم دل - دانشگاه فردوسی مشهد
فاطمه معلم بنهنگی - دانشگاه فردوسی مشهد

به‌منظور بررسی اثر نسبت­های کشت مخلوط جایگزینی زیره سبز (Cuminum cyminum L.) و موسیر (Allium altissimum Regel.) بر ویژگی­های اکولوژیک و شاخص­های رشدی دو گونه، آزمایشی در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سال زراعی 94-1393 انجام شد. نسبت­های کشت مخلوط جایگزینی شامل 20% موسیر + 80% زیره سبز،40% موسیر + 60% زیره سبز، 50% موسیر + 50% زیره سبز، 80% موسیر +20% زیره سبز، 60% موسیر + 40% زیره سبز و کشت خالص هر دو گونه به‌عنوان تیمار مدنظر قرار گرفتند. تراکم غده­های موسیر و بذر زیره سبز به ترتیب برابر با 10 و 120 بوته در مترمربع بود. شاخص­های فیزیولوژیکی رشد شامل شاخص سطح برگ، میزان تجمع ماده خشک، سرعت رشد محصول و سرعت رشد نسبی هر دو گونه بودند. نتایج نشان داد که اثر نسبت­های کشت مخلوط دو گیاه دارویی زیره سبز و موسیر بر روند تجمع ماده خشک، شاخص­های رشدی سطح برگ، سرعت رشد محصول و سرعت رشد نسبی هر دو گیاه تأثیرگذار بود؛ به‌طوری­که بیشترین میزان تجمع ماده خشک زیره سبز و موسیر در کشت خالص به ترتیب با 426 و 289 گرم بر مترمربع به‌دست آمد. بالاترین سرعت رشد محصول زیره ‌سبز، 55 روز پس از سبز شدن از کشت خالص (45/8 گرم در مترمربع در روز) و کمترین مقدار آن از تیمار 20% زیره ‌سبز + 80% موسیر (7/6 گرم در مترمربع در روز) به‌دست آمد. بیشترین و کمترین مقدار CGR موسیر 50 روز پس از سبز شدن در کشت خالص با 98/7 گرم در مترمربع و تیمار 80% زیره ‌سبز + 20% موسیر 45 روز پس از سبز شدن به‌دست آمد.

شاخص سطح برگ, شاخص های فیزیولوژیک, سرعت رشد محصول, سرعت رشد نسبی, گیاه دارویی