فرهاد خرمالی - استادیار گروه خاکشناسی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
علی ابطحی - استاد بخش خاکشناسی دانشگاه شیراز

تشخیص کلسیت پ دوژنیک یا خاکساز از انواع بـا منشـأ مـواد مـادری یـا ژئوژنیک از اهمیت زیادی برخوردار است . با مطالعه کلسیت پدوژنیک می توان اطلاعات با ارزشی درباره شـرائط محیطـی تشـکیل آن و همچنـین اقلیم منطقه بدست آورد . همراه با اطلاعات کانی شناسی، از آن می توان برای تفکیک فرایندها ی خاکساز حال و گذشته اسـتفاده نمـود و بـه ایـن سبب در مطالعات خاک های قدیمی دارای کاربردهای فراوانی است (1). نور آبی و ماوراء بنفش فلئورسانس (incident UV fluorescence) و کاتدولومینسنس (cathodoluminescence) روش های مفیدی در مطالعات کربنات ها بوده و در زمین شناسی از جایگاه ویژه ای برخوردار می باشند (2) ماهیت ایجاد خاصیت فلئورسانس و نور کاتدولومینسنس در مواد مختلف از جمله کربنات ها به دلیل حضور بعضی از عناصر مثل+Mn 2 و یا شکل هایی از مواد آلی است که به صورت ناخالصی در کربنات ها ممکن است وجود داشته باشند (3) تاکنون در میکرومورفولوژی خاک از کاتدولومینسنس برای تشخیص فابریک کلسیت پدوژنیک، مانند وجود رگه هایی که با سایر تکنیک ها قابل مشاهده نمی باشند استفاده می شود (4) ایـن تحقیــق بــا هــدف بررســی قابلیــت روش هــای نــور مــاوراء بــنفش فلئورسانس و کاتدولومینسنس در تفکیک کلسیت پدو ژنیک از ژئوژنیـک در نواحی خشک و نیمه خشک جنوب ایران انجام گردید .