اسماعیل قادری - دانشجوی گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
حمید حاجیان پور - دانشیار گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

نفوذ و گسترش دین اسلام در شبه‌قارﮤ هند از مباحث و مسائل مهمی است که از دیرباز، ذهن پژوهشگران را متوجه خود کرده است. در گسترش و نفوذ اسلام، عوامل متعددی تاًثیر داشته‌اند که می‌توان به ورود مهاجمان نخستین و تجار و بازرگانان مسلمان و مهاجرت علما و اهل تصوف اشاره کرد. در این بین نقش و سهم صوفیان از سایرگروه‌ها بیشترو پررنگ‌تر بوده است. صوفیان با رفتارهای مناسب و انسانی و تعامل با ساکنان شبه‌قارﮤ هند و ادیان هندی، موفق شدند تاحدودی، نفرت و بدبینی هندی‌ها را از عملکرد مهاجمان در حملات دورﮤ آغاز گسترش اسلام از بین ببرند. یافته‌های پژوهش از آن حکایت دارد که تعامل مبلغان و رهبران صوفیان و کارکرد آنها، در عمیق‌شدن باورهای اسلامی و دینی در میان ساکنان شبه‌قارﮤ هند نقش مؤثری داشته است. محتوای دعوت صوفیان، اشتراک‌های فکری تصوف با ادیان و آیین‌های هندی، سلوک معنوی صوفیان، دادوستد­های طریقت‌های صوفیانه با ادیان هندی و نیز کاستن و زدودن پیامد­های منفی لشکرکشی‌های نظامی را باید از مهم‌ترین عوامل موفقیت صوفیان در گسترش اسلام در شبه‌قارﮤ هند دانست. این مقاله به روش توصیفی‌تحلیلی و بر پاﻳﮥ منابع کتابخانه‌ای جمع‌آوری شده و هدف آن،بررسی سهم صوفیان در اسلام‌پذیری بومیان در هند عصر ترکان است.

واژههای کلیدی: تصوف, اسلام‌پذیری, شبه‌قارﮤ هند, غوریان, عصر ترکان