علیرضا کرمی - اصفهان
مجید صامتی - دانشگاه اصفهان
سید کمیل طیبی - دانشگاه اصفهان
لیلا ترکی - دانشگاه اصفهان

قیمت ارز توسط عرضه و تقاضای آن تعیین می­شود؛ اما دولت­ها می­توانند از راه­های مختلف بر نرخ ارز تأثیرگذار باشند. میزان و ماهیت دخالت دولت­ها در بازارهای ارز، نظام­های نرخ ارز را تعریف می­کند. درواقع نظام­های نرخ ارز، چارچوبی برای تعیین قیمت هستند. این تحقیق به انتخاب نظام ارزی مطلوب برای کشورهای عضو اوپک در دوره زمانی 2015-1990 پرداخته است. انتخاب نظام ارزی مناسب برای یک کشور بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا نوسان­های نرخ ارز در یک کشور نشان دهنده نظام نامطلوب ارزی تعیین شده برای این کشور بوده و عملکرد سایر متغیرهای اقتصادی آن کشور را تحت تأثیر قرار می­دهد. برای بررسی مطلوب بودن نظام­های ارزی انتخابی توسط یک کشور، لازم است که اثرات این نوع نظام­ها بر نرخ ارز و درنتیجه بر سایر متغیرهای اقتصادی ارزیابی شود. ازجمله مهم­ترین متغیرهای اقتصادی یک کشور تولید ملی و نرخ تورم است. در این تحقیق برای انتخاب نظام ارزی مطلوب، از دو مدل آرجی (Argy) و معیار تصمیم­گیری شاخص­های چندگانه (MADM) استفاده شده است. مدل آرجی بر اساس رویکرد حفاظتی طراحی و با کمک روش داده­های تابلویی تخمین زده شده است. مدل دوم با به‌کارگیری معیارهای کیفی و استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج حاصل از تخمین مدل آرجی نشان می­دهند که نظام ارزی شناور مدیریت شده برای کشورهای عضو اوپک از دو نظام ارزی ثابت و شناور مناسب­تر است. در روش تحلیل سلسله مراتبی نیز همین نتیجه به دست آمده است. همچنین در این روش، معیارهای صادرات، قیمت و کارایی اقتصادی به‌عنوان مهم­ترین معیارها برای نظام ارزی شناور مدیریت شده شناخته شده­اند.  

نظام ارزی, کشورهای عضو اوپک, داده های تابلویی, تحلیل سلسله مراتبی (AHP)