فاطمه شورمیج - دانشجوی دکتری ژنتیک و به نژادی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
آقافخر میرلوحی - استاد ژنتیک و به نژادی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
قدرت اله سعیدی - استاد ژنتیک و به نژادی گیاهی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان
مهران شیروانی - دانشیار حاصلخیزی خاک و تغذیه گیاه ، دانشکده کشاورزی، دانشگاه صنعتی اصفهان

به منظور بررسی برخی از خصوصیات کیفیتی و ریزمغذی های دانه، دوازده ژنوتیپ گندم تتراپلوئید شامل هشت رقم شناخته شده دوروم (T. turgidum ssp. durum L.) و چهار واریته محلی پوشینه دار ایمر (T. turgidum ssp. dicoccum L) درقالب طرح بلوک کامل تصادفی با دو تکرار در سال زراعی 1396 مورد مطالعه قرار گرفتند. بر اساس نتایج تجزیه واریانس،ژنوتیپهای مورد مطالعه از لحاظ صفات پروتئین دانه، سختی دانه و هکتولیتر در سطح یک درصد اختلاف معنیداری داشتندکه حاکی از وجود تنوع قابل ملاحظه ایی بین این ژنوتیپ ها برای این صفات بود. طبق نتایج مقایسه میانگین، زیرگونه ایمر در همهی صفات بجز محتوای آهن دانه و هکتولیتر نسبت به دوروم برتر بود و در صفات محتوای روی و پروتئین دانه، عدد زلنی، هکتولیتر و رطوبت دانه اختلاف معنیداری با زیرگونه دوروم داشت. تجزیه خوشه ایی برای صفات مورد مطالعه، 12رقم گندم تتراپلویید را به دوگروه تفکیک کرد که چهار ژنوتیپ گندم ایمر(خویگان، ازنبلاغ، زرنه، سینگرد) در یک گروه و هشت ژنوتیپ گندم دوروم (دنا، یاواروس، ساجی، شوآ، کرخه، شبرنگ، بهرنگ، آریا) در گروه دیگر قرار گرفتند. بر این اساس گندمهای مورد مطالعه ایمر، منبع ژنی مناسبی برای اصلاح گندم دوروم شناخته شد.

تنوع ژنتیکی، گندمهای پوشینه دار، محتوای پروتئین دانه