سیروس شاکری - گروه کشاورزی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
ابوالفضل آزادی - بخش تحقیقات خاک و آب، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران

تحقیق حاضر به منظور بررسی و شناخت شکل های شیمیایی دو عنصر روی و مس و ارتباط آنها با کانی های رسی ثانویه انجام شد. نمونه-برداری از خاک های سطحی و زیرسطحی در واح های فیزیوگرافی مختلف استان انجام و شکل های شیمیایی روی و مس آنها با روش عصاره-گیری متوالی اندازه گیری و ارتباط آنها با خصوصیات مختلف خاک بررسی شد. نتایج نشان داد، در حالیکه مقدار شکل های شیمیایی تبادلی وجذب سطحی شده عناصر مس و روی بسیار کم و قابل چشم پوشی بود، شکل های باقیمانده، کربناتی و آلی به ترتیب بیشترین به کمترینمقادیر از شکل های شیمیایی این عناصر را به خود اختصاص داده اند. همبستگی مقادیر کمّی کانی های رسی با شکل های شیمیایی این عناصرنشان داد مقدار شکل های مختلف روی و مس با کانی های سیلیکاتی 2:1 (به ویژه ورمی کولیت) ارتباط مستقیم دارند. همچنین نتایج حاکی ازهمبستگی مثبت همه شکل های روی و مس با کائولینیت بود؛ هرچند که این ارتباط به دلیل ظرفیت تبادل کاتیونی و سطح ویژه کم این کانی،معنی دار نبود.

کانی های رسی، شکل های شیمیایی، مس، روی، خاک های آهکی