سید علی دلبری - عضو هیات علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی
محمد امامی - دانشیار دانشگاه علوم اسلامیرضوی
محمداسحاق عارفی - دکترای فلسفه و مدرس دانشگاه علوم اسلامیرضوی

روایتی منقول از پیامبر اسلام (ص) با الفاظی متفاوت و موضوعی واحد در برخی منابع حدیثی وجود دارد که بر اساس آن خطر ریا برای روزه منتفی اعلام شده است. خاستگاه این روایت منابعی چند از کتب حدیثی اهل سنت است گرچه در برخی منابع حدیثی شیعه نیز به آن اشاره‏ای شده‏ است. بررسی سندی این روایت، آن را با چالش اتصال و همچنین عدم وثوق برخی راویان مواجه می‏بیند به‌گونه‌ای که روایت را در زمره روایات ضعیف قرار می‏دهد، اما مهم‏تر از نقد سندی، نقد متنی و محتوایی این حدیث است. علاوه بر ضعفی که به سبب عرضه این حدیث بر قرآن متوجه آن است، تشکیل خانواده حدیث تا اندازه زیادی اعتبار حدیث مورد پژوهش را زیر سؤال می‏برد. روایات متعدد و معتبری وجود دارد که خطر ریا را برای تمام عبادات از جمله روزه گوشزد کرده و مؤمن را از گرفتار شدن در آن برحذر داشته است. پژوهش پیش رو با روشی توصیفی- تحلیلی و مبتنی بر مطالعه کتابخانه‌ای و به‌صورت اسنادی به هدف رفع برخی شبهات اعتباری سندی و متنی این روایت را مورد بحث قرار می‏دهد.

خبر متواتر, خبر واحد, اصول عقاید, حوزه عمل و احکام