فرانک بصیری - دانشگاه الزهرا
زهرا دستان - هیت علمی پژوهشکده هنر فرهنگستان هنر

مفاهیم رمزگونه و نشانه‌های نمادین، همواره، در هنر برای بیان اندیشه و عقاید آیینی و دینی و مذهبی به کار می‌رفته‌اند. با نگاهی به تاریخ هنر درمی‌یابیم که شیر، یکی از جانورانی بوده که در فرهنگ­ها و تمدن­های باستانی جنبه نمادین داشته و برای دست‌یابی به مفاهیم دیگر از ترکیب این نماد با عناصر نمادین دیگر از جمله بال مبادرت ورزیدند. در این پژوهش، سعی بر این است که، شباهت‌ها و تفاوت­های نقش شیر بال‌دار در ایران و چین باستان بررسی شود. این پژوهش به روش ﺗﺎﺭﻳﺨﻲ، تحلیلی- تطبیقی در جهت بررسی نقش شیر بال‌دار در این دو تمدن و معرفی برخی مفاهیم نمادین نهفته در آن­ها، از طریق گردآوری اطلاعات کتابخانه‎ای و اسنادی صورت گرفته است. هدف از این پژوهش، جست وجوی مفاهیم و کهن الگوهای نقش شیر بال‌دار در هنر ایران باستان و چین و یافتن وابستگی‌ها و افتراقات این نماد در هر دو فرهنگ است. به منظور دست‌یابی به این مهم، نمایه شیر و بال را از نظر مفهوم و کاربرد اسطوره‎ای آن در هر دو تمدن عنوان کرده و با توجه به آثار باقی‌مانده از آن دوران، به بررسی آن­ها می‌پردازیم. به نظر می‌رسد آغازین نمونه‌های نگاره شیر بال‌دار با مفهوم نگهبان معابد و مقابر، در تمدن عیلام شکل گرفته است و در تمدن ایران و سپس، در چین رواج پیدا کرده است.

نماد, شیر بال‌دار, عیلام, ایران, چین