محمد رضا رضایی - دانشیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه یزد
شهاب الدین حج فروش - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه یزد

معلولان جسمی- حرکتی بخشی از افراد جامعه‏اند که همچون سایر شهروندان نیازمندمطلوبیت طراحی فضاهای مسکونی‏اند؛ بنابراین، هدف از اجرایاین پژوهش ارزیابی مطلوبیت طراحی فضاهای مسکونی برای معلولان جسمی- حرکتی با رویکرد شهر دوستدار معلولان در سطح شهر یزد است. این تحقیق ازنظرهدفکاربردی، ازنظرماهیت و روشتوصیفی از نوع پیمایشی است. مطالعات میدانی به‏صورت پرسش‏نامه توسط 157 نفر افراد معلول جسمی- حرکتی (براساس جدول مورگان) به‏صورت تصادفی در سطح شهر یزد تکمیل‏شده است. به‏منظور ارزیابی و رتبه‏بندی شاخص‏ها، از تکنیک UTA  و برای تحلیل داده‏ها از آزمون‏های آماری در نرم‏افزار SPSS استفاده‏شده است. براساس نتایج به‏دست‏آمده از تکنیک UTA و وزن‏دهی شاخص‏های مربوط، که به روش سلسله‏مراتبی فولر انجام‏گرفته است، مشخص شد معیار ایمنی با وزن 437/0 در رتبة اول و معیار دسترسی با وزن 183/0 در رتبة آخر قرار دارد. در تحلیل همبستگی پیرسون مشخص شد بین میزان درآمد افراد معلول، مدت اقامت آن‏ها در فضا‏های مسکونی، و سطح زیربنای محل سکونتشان با سطح رضایت این افراد رابطة معناداری وجود ندارد؛ اما بین رعایت استانداردهای لازم در فضای سکونت با سطح رضایت معلولان رابطه برقرار است. تحلیل رگرسیونی نیز نشان می‏دهد رعایت استانداردها در فضای سکونت اولویت اول را در رابطه با سطح رضایت معلولان دارد و سطح زیربنای مسکونی، درآمد، و مدت اقامت به‏ترتیب اولویت دوم، سوم، و چهارم را دارا می‏باشند.درنهایت،می‏توان نتیجه گرفت مطلوبیت طراحی فضا‏های مسکونی برای معلولان جسمی- حرکتی می‏تواند به ایجاد شهر دوستدار معلولان در سطح شهر یزد منجر شود.

تکنیک UTA, شهر دوستدار معلولان, شهر یزد, فضا‏های مسکونی, معلولان جسمی- حرکتی