مرتضی شعبانی - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه تربیتمدرس
سید علی علوی - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تربیتمدرس
ابوالفضل مشکینی - استادیار گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه تربیتمدرس
عبدالرسول سلمان ماهینی - دانشیار گروه محیطزیست دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

برنامه‌ریزی و مدیریت شهری در شهر سبز برمبنای مدیریت اکولوژیکی است که با تطبیق شاخص‌های زیست‌محیطی به‌دنبال پایداری اکولوژیکی و به‌تبع آن توسعة پایدار شهری است. تهران از جمله شهرهایی است که در دهه‌های اخیر به‌دلیل تمرکز شدید، ازدحام ترافیک، آلودگی هوا و افزایش منابع آلوده‌کنندة محیط‌زیست، فشار اکولوژیکی گسترده‌ای بر طبیعت وارد کرده است. در پژوهش توصیفی-تحلیلی حاضر با هدف شناسایی شاخص‌های شهر سبز، به ارزیابی و مقایسة وضعیت زیست‌محیطی شهر تهران پرداخته شد. جامعة آماری شهرهای آسیایی و مناطق 22گانة تهران است. وضعیت هریک از شاخص‌ها نیز به تفکیک مناطق از منابع کتابخانه‌ای و مراجعات سازمانی جمع‌آوری شده است. روش این پژوهش در دو گام اصلی طراحی و تدوین شده است. در ابتدا برای تعیین و شناخت میزان سبزبودن شهر تهران، با استفاده از مدل تحلیل شبکه‌ای فازی و مدل رتبه‌بندی ویکور، جایگاه این شهر در میان شهرهای آسیایی تعیین و اولویت‌بندی شد. سپس با استناد به اوزان اختصاصی شاخص‌ها و مدل ویکور، رتبه‌بندی هریک از مناطق 22 گانة شهر تهران صورت گرفت تا اهمیت هریک از آن‌ها در وضعیت کنونی شهر تهران مشخص شود. براساس نتایج، شهر تهران با قرارگیری در رتبة پانزدهم شهرهای آسیایی از منظر شهر سبز، وضعیت نسبتاً نامطلوبی دارد. همچنین بررسی وضعیت زیست‌محیطی با رویکرد شهر سبز در میان مناطق تهران نشان می‌دهد مناطق 1، 4 و 8 در بهترین وضعیت و مناطق 10، 11 و 12 در بدترین وضعیت قرار دارند.

تهران, شهر سبز, فرایند تحلیل شبکه‌ای فازی, محیط‌زیست شهری, ویکور