سیده حمیده موسوی - کارشناس ارشد فناوری معماری، گروه فن ساختمان، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
مرجان السادات نعمتی مهر - دانشیار، گروه برنامه ریزی و طراحی شهری و منطقهای، دانشگاه شهید بهشتی، تهران.ایران.
شهرام دلفانی - دانشیار، گروه تاسیسات الکتریکی و مکانیکی، مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، تهران، ایران.
محمدرضا حافظی - دانشیار، گروه فن ساختمان، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

پژوهش ذیل به تحلیل همزمان خط آسمان شهری و جابجایی طبیعی هوا در دو بلوک شهری در منطقه ولنجک تهران پرداخته است تا خط آسمان بلوک های شهری را نه تنها به لحاظ بصری – آنچه تا کنون مد نظر اکثر پژوهشگران این حوزه بوده- بلکه از منظر محیطی و برقراری جریان هوا بررسی کند.  بدین منظور بخشی از بافت شطرنجی شهری در منطقه ولنجک تهران، در دو الگو شبیه ­سازی شده و باد با سرعتِ مرجع m/s 4.5، بر فراز آن اعمال شده است. شبیه ­سازی باد توسط نرم افزار انسیس فلوئنت و مدل توربولانسی k-ε، بدون در نظر گرفتن لایه­ بندی حرارتی اتمسفر انجام پذیرفته است. در این راستا، رژیم جریان هوا بر 1) مدل وضع موجود که اراضی خالی آن مطابق با قوانین جاری جاگذاری و به دنبال آن خط آسمانی نامتوازنی ایجادگردیده و 2) مدلی جایگزین با ساختمان ­های 4 و 5 طبقه در سطح اشغال 60­% که منتج به خط آسمان یکدست شده است،  مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج نشان می­‌هد در الگوی جایگزین، در 71­% مکان ­­زمان­ ها، سرعت باد به اندازه­ ایست که شاهد تهویه طبیعی هوا هستیم؛ این در حالیست که این شاخص در وضعیت خط آسمان نامتوازن، 55­% است. لذا با توجه به جهت­ گیری زمینه شهری منطقه مورد مطالعه و ویژگی های باد منطقه، در شرایطی که سطح اشغال 60­% است (الگوی متداول کنونی) الگوی شماره دو، می ­تواند به لحاظ تهویه و زیبایی شناختی، الگویی بهینه معرفی گردد.

منظر شهری, خط آسمان, ساختمان های خط آسمانی, ایرودینامیک شهری, جریان طبیعی هوا, ولنجک