حسین کریمی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد خاکشناسی
غلامحسین حق نیا - استاد گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد
مجید صوفی - استادیار و معاون پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس
امیر فتوت - استادیار گروه خاکشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد

فرسایش آبی یکی از فرآیندهای کلیدی در بوم سازه های نیمه خشک و خشک ایران است . با افزایش فعالیتهای عمرانی و تخریب منابع مورد استفاده طبیعی بنظر می رسد فرسایش خاک ناشی از تمرکز رواناب سطحی در حال افزایش است . این تحقیق در مناطق دارای فرسایش ناشی از جریان سطحی متمرکز بصورت شیاری و آبکندی صورت گرفته است . گرایز و همکاران (4) دینامیک خاکدانه ها را بصورت سه مرحله تشکیل، پایداری و تخریب خاکدانه ها معرفی می کنندکه به نظر می رسد شناخت هر یک از این مراحل و عوامل مؤثر بر هرکدام الزامی است . عدم پایداری خاکدانه ها موجب کاهش نفوذ آب و هوا به خاک، ایجاد سله، افزایش روان آب و فرسایش خاک می شود . چنانچه بارتز و روز (2) عدم پایداری خاکدانه ها را عامل مهمی در افزایش حساسیت خاکها به فرسایش آبی معرفی می کنند . فون خاک، میکروارگانیسمها، ریشه ها، عوامل اتصال غیر آلی و تغییرات محیطی را می توان بعنوان عوامل مؤثر بر تشکیل و پایداری خاکدانه های خاک معرفی نمود (10) مواد آلی می تواند موجب ثبات خاکدانه ها و از طرفی از طریق آنیونهای آلی و افزایش بار منفی باعث کاهش پایداری خاکدانه ها شود (8) امباگو (7) با مطالعه دایره وسیعی از خاکها به لحاظ بافت، دریافت که پایداری خاکدانه ها در بافتهای متفاوت به ترتیب زیر کاهش می یابد : رسی > لوم رسی > لوم > لوم شنی شینبرگ و لتی (9) نقش منفی سدیم تبادلی و ابوشرر و همکاران (1) ارتباط مثبت پایداری با هدایت الکتریکی را گزارش نمودند . آهک نیز ممکن است باعث افزایش یا کاهش هماوری رسها گردد، آهک می تواند با افزایش pH ، باعث افزایش بار سطحی رسها گردیده و نیروی دفعی بین ذرات را افزایش دهد و از این طریق باعث ایجاد کاهش پایداری رسها گردد ).3) تحقیق گوپتا و همکاران (5) تأثیر مثبت آهک در پایداری خاکدانه ها را نشان می دهد .