جواد صادقی نژاد - Department of Basic Sciences, Faculty of Veterinary Medicine, University of Tehran
حسن مروتی - Department of Basic Sciences, Faculty of Veterinary Medicine, University of Tehran
زهره کاویانی یکتا - school of public health, Yazd University of medical sciences, international campus
کمند فتاحی - school of public health, Yazd University of medical sciences, international campus
بهادر حاجی محمدی - molecular identification of food hazards research center, School of Health, Yazd University of medical sciences, Yazd, Iran
افشین آخوندزاده بستی - Department of Food Hygiene and Control
رضیه برزگر بفرویی - دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شهید صدوقی یزد

مقدمه: امروزه استفاده از گوشت و محصولات گوشتی در اکثر کشورها در حال افزایش است. با توجه به ارزش اقتصادی گوشت استفاده از بافت های غیرمجاز در فرآورده های گوشتی محتمل است. بنابراین این مطالعه به منظور تشخیص کمی بافت های غیرمجاز در فرآورده های گوشتی خام و حرارت دیده طراحی شده است. روش بررسی: نمونه های کباب لقمه (حاوی 70 درصد گوشت) و کالباس (حاوی 30 و 90 درصد گوشت) که هر کدام دارای بافت های پوست و استخوان مرغ به میزان 5،10، 15 و 20 درصد بوده اند تهیه شده اند. سپس هر نمونه به سه قسمت تقسیم و از هر قسمت یک قطعه اخذ و جهت ثبوت در فرمالین ده درصد بافر خنثی قرار داده شد. نمونه ها برای مطالعه میکروسکوپ نوری با روش های معمول بافتی آماده سازی شده و در پارافین قالب گیری شده و مقاطع 6 میکرومتری تهیه و با استفاده از هماتوکسیلین-ائوزین رنگامیزی شد.  یافته ها: بررسی بافت شناسی نشان داد که بافت های پوست و استخوان مرغ بطور واضح در همه نمونه ها قابل تشخیص بوده است. مطالعه هیستومتری مشخص کرد که درصدهای تعیین شده استخوان اضاف شده خصوصا در کباب لقمه دارای اختلاف معنی داری با ددرصدهای واقعی مربوطه نبوده است. از طرف دیگر تعیین کمی بافت پوست خصوصا در کالباس مشکل بوده است. نتیجه گیری: نتایج این تحقیق نشان می دهد که تکنیک بافت شناسی به عنوان یک روش موثر برای ارزیابی کمی محصولات گوشتی خام و حرارت دیده است. با این حال ارزیابی کمی بافت های افزودنی در فرآورده های خام راحت تر از فرآورده های حرارت دیده گوشتی بوده است. علاوه برآن تخمین کمی استخوان هم در مقایسه بافت پوستی به دلیل مقاومت آن نسبت به مراحل اماده سازی بافتی بیشتر امکان پذیر بوده است. 

Histology, Kabab loghme, Kielbasa, Adulteration, Skin, Bone, بافت شناسی, کباب لقمه, کالباس, پوست, استخوان