هادی آزادروح - Ferdowsi University of Mashhad
محمد فرزام - Ferdowsi University of Mashhad
منصور مصداقی - Ferdowsi University of Mashhad

در دهه‌های اخیر بهره‌برداری کتیرا از پایه‌های گون (Astragalus verus) در سطح مراتع کشور شدت یافته است. با وجود این، اطلاعات اندکی در زمینه بهترین شیوه برداشت کتیرا، که ضمن دارا بودن بازدهی اقتصادی باعث حفظ سلامت گیاه شود، وجود دارد. پژوهشی به‌صورت آزمایش ترکیب فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در شرایط طبیعی مراتع برقبان شهرستان خوشاب در بهار و تابستان 1397 و 1398 انجام شد. تیغ‌زدن طوقه در سه سطح (یک، دو و سه تیغ) و همچنین تعداد دفعات برداشت محصول کتیرا در چهار سطح (یک، دو، سه و چهار دفعه برداشت) بر 10 تکرار از هر تیمار (تعداد کل بوته ها 120 عدد) اعمال شد. با افزایش تعداد دفعات برداشت، مقدار محصول کتیرا افزایش یافت، اما با افزایش تعداد تیغ‌ها از یک به دو و سه، افزایش معنی‌داری در عملکرد کتیرا مشاهده نشد. تیغ‌زدن گون حتی در سطح یک تیغ، سبب کاهش شادابی و افزایش خشکیدگی گیاه شد، اما افزایش تعداد تیغ‌ها سبب تشدید خشکیدگی پایه‌های گون نشد. بر اساس ارزیابی اقتصادی (محاسبه هزینه‌ها و درآمدهای برداشت محصول کتیرا) و ارزیابی اکولوژیک انجام شده در این پژوهش، بهترین شیوه برداشت محصول کتیرا که کمترین خسارت را به گیاه مادر وارد کند یک تیغ و چهار دفعه برداشت است.  

Plant cuts, Medicinal plant, Harvest frequency, Tragacanth gum, تیغ‌زدن, گیاه دارویی, دفعات برداشت, شادابی, صمغ کتیرا