افشین مرزبان - عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

آب، غذا و انرژی برای رشد اقتصادی پایدار و رفاه انسانی بسیار مهم است و تعیین ارتباط قوی بین این سه مورد از اهمیت به سزایی برخوردار است. با افزایش فشار مصرف به منابع و با وجود روابط پیچیده و اثرات متقابلی که منابع بر یکدیگر دارند، لزوم کاربرد نگرشی نو در شناسایی و تحلیل این روابط غیر قابل انکار است. تفکر نکسوس آب، غذا و انرژی (WEF)، این توانمندی را در خود دارد. درصد غذایی که سالانه در پنج مرحله اصلی چرخه حیات سیستم غذایی شامل: (1) تولید، (2) فرآوری (3) توزیع، (4) مصرف و (5) پس از مصرف از بین میرود برابر با حدود 30 تا ٪40 از تولید جهانی است و نشان دهنده اتلاف آب و انرژیای است که برای تولید آنها استفاده میشود و از نظر اقتصادی ارزش زنجیره غذا را کاهش میدهد. کاهش ضایعات مواد غذایی برای پر کردن شکاف جهانی مواد غذایی و کمک به کاهش شکافهای آب و انرژی در سراسر جهان بسیار ضروری است. همچنین، استفاده کارآمد از آب و انرژی در فرآوری مواد غذایی بسیار حیاتی است. در این مقاله ضمن پرداختن به تفکر نکسوس، در چارچوب این تفکر، چالشها و راه حلهای بالقوه در زمینه کاهش ضایعات در زنجیره تولید غذا بررسی و ارائه میشود. کاهش ضایعات و تلفات غذا به مشارکت دولت، سیاستگذاران، کشاورزان، صنایع غذایی، خرده فروشان و مصرفکنندگان نیاز دارد. رویکردهای نکسوس WEF می تواند از طریق اتخاذ سیاستها و مقررات مبتنی بر اطلاعات جامع و نکسوس (همبست) که موجب ترویج به کارگیری فناوری های تولید کارآمدتر از نقطه نظر مصرف آب و انرژی و کاهنده اتلاف و تغییر رفتار مصرف کننده در برابر ضایعات غذا، گردد و به کاهش تلفات غذا و سایر منابع کمک کند. با بررسی منابع علمی، به نظر میرسد تفکر نکسوس میتواند به عنوان کلید کاهش ضایعات غذا درنظر گرفته شود. در این راستا در مقاله حاضر، برخی چالشهای کلیدی، راه حل های بالقوه و سوالات تحقیقی که پاسخ دادن به آنها، میتواند به کاهش ضایعات غذا و به طور کلی در رسیدن به هدف اصلی که مدیریت پایدار و کاهش نقش سیستم غذا در تغییرات آب و هوا است، کمک کند، ارائه میگردد.

همبست آب، انرژی و غذا، توسعه پایدار، امنیت غذایی