کمفشارهای گرمایی فلات ایران
عنوان مقاله: کمفشارهای گرمایی فلات ایران
شناسه ملی مقاله: JR_JARGS-11-41_007
منتشر شده در در سال 1399
شناسه ملی مقاله: JR_JARGS-11-41_007
منتشر شده در در سال 1399
مشخصات نویسندگان مقاله:
قاسم عزیزی - Tehran University
فرامرز خوش اخلاق - Tehran University
علی اکبر شمسی پور - Tehran University
سمانه نگاه - Meteorological Organization
نیما فریدمجتهدی - Meteorological Organization
خلاصه مقاله:
قاسم عزیزی - Tehran University
فرامرز خوش اخلاق - Tehran University
علی اکبر شمسی پور - Tehran University
سمانه نگاه - Meteorological Organization
نیما فریدمجتهدی - Meteorological Organization
در این مطالعه با استخراج دادههای بازتحلیلشدهی مرکز اروپایی (Ecmwf)، با دقت مکانی 125/0 درجه (10 کیلومتر) در بازهی زمانی سهساعته طی دورهی آماری 30 ساله (2019-1987) به شناسایی سازوکار الگوهای میدان فشار، دمای 2 متری، باد 10 متری و ارتفاع ژئوپتانسیلی و همچنین کمیتهای دینامیکی مانند تاوایی نسبی، واگرایی، سرعت قائم در وردسپهر زیرین و میانی پرداخته شد. نتایج بهدستآمده نشان از وجود سامانههای کمفشار مستقل گرمایی به صورت سلولهای منفرد و با ابعاد محلی در میان چالهها و دشتهای فلات ایران منطبق بر هستههای گرم دارد. نظریهی موجود که شرایط کمفشاری مناطق مرکزی ایران بهویژه در جنوب شرق و شرق آن، حاصل توسعه و گسترش مکانی سامانهی گنگ (پاکستان) است، مورد تردید قرار گرفت. به عبارت دیگر، در بطن کمربند کمفشار گستردهی جنوب آسیا تفاوت شرایط توپوگرافیکی، جغرافیایی و پوشش سطحی منجر به تفاوت تابشگیری و شکلگیری مراکز کمفشار محلی شده است. این سلولهای کمفشارِ مستقل شامل سامانههای کمفشاری دشت کویر، کویر لوت، بیابان ریگستان (افغانستان)، فلات بلوچستان (پاکستان) و جازموریان است. کمفشار ریگستان و کمفشار کویر لوت از لحاظ میزان فراوانی وقوع، بالاترین رتبه را به خود اختصاص دادهاند. بیشینهی ارتفاع این کمفشارها در لوت و ریگستان تا حدود تراز 500 هکتوپاسکال است. گرمایش فلات ایران در فصل گرم سال موجب تقویت فراوانی، گستره و شدت آنها شده و اوجگیری آنومالی منفی فشار در ساعات میانی روز مبیّن نقش واداشت تابشی امواج طول موج کوتاه خورشیدی در تقویت چرخندی آنهاست. برش قائم کمیتهای دینامیکی تاوایی نسبی و سرعت قائم حاکی از گسترش محدود آنها به عمق وردسپهر و سازوکار حرارتیشان است و تغییرات مثبت و منفی این کمیتها به صورت سلولهای مجزا، ماهیت منطقهای آنها را تأیید میکند. شکلگیری این کمفشارها در مجاورت سامانههای پرفشار حرارتی کوهستانی سبب محدودیت گسترش مکانی و یکپارچگی به شکل یک سامانهی وسیع فشاری روی دشتهای داخلی شده است.
کلمات کلیدی: Iran Plateau. Lowe troposphere, subtropical ridge, thermal low pressures, Lut low pressure, Rigistan low pressure, فلات ایران, وردسپهر زیرین, پرارتفاع جنب حاره, کمفشارهای گرمایی, کمفشار لوت, کمفشار ریگستان.
صفحه اختصاصی مقاله و دریافت فایل کامل: https://civilica.com/doc/1157236/