عبدالرضا بهره مند - دانشیار گروه علوم و مهندسی آبخیزداری دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان
پروانه حاتمی گل مکانی - دانشجوی دکتری علوم و مهندسی آبخیزداری، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان

سیل از جمله بلایای طبیعی است که هر ساله خسارات مالی و جانی فراوانی را در سراسر جهان به بار می‌آورد. به طور کلی شاید بتوان گفت که بهترین شاخص معرف وضعیت سیل­خیزی و تولید رواناب و سیل بالقوه حوزه، ضریب رواناب می‌باشد. بنابراین تهیه یک نقشه مناسب که بیش­ترین شباهت را با واقعیت داشته باشد می­تواند راه­گشای بسیاری از برنامه­ریزی­های مرتبط با کنترل سیل باشد. بدین منظور در این پژوهش نقشه ضریب رواناب بالقوه دو روش تهیه شد و مورد مقایسه قرار گرفت. روش اول روشی تجربی و مبتنی بر CN بوده که روش رایجی در بین محققان این حیطه است و روش دوم استفاده از مدل هیدرولوژیکی توزیعی مکانی WetSpa می­باشد. بنابراین متوسط وزنی نقشه ضریب بالقوه سیل­خیزی تهیه شده به روش SCS، 045/0 و با مدل WetSpa 714/0 برآورد گردید. در انتها متوسط ضریب بالقوه سیل­خیزی روزانه با استفاده از آمار بارش و رواناب روزانه ثبت شده در طول دوره چهار ساله، مورد مقایسه قرار گرفت. با نظر به اینکه مقدار ضریب رواناب برآورد شده با آمار ثبت شده 47/0 بوده و این مقدار به نتایج مدل WetSpa نزدیک­تر است بنابراین مدل WetSpa عملکرد بهتری داشته است. با این حال با توجه به اینکه هر یک از دو روش ویژگی­های منحصربفردی دارد (به طور مثال مدل WetSpa نیازمند داده­ها و جزئیات بیش­تر و مدل  SCS نیازمند داده­ها و جزئیات کم­تری نسبت به مدل WetSpa است) هریک از این دو روش کاربردهای متفاوتی دارد که می­تواند در شرایط خاصی مؤثر واقع شود.

ضریب رواناب بالقوه, مدل SCS, شماره منحنی, مدل بارش-رواناب, مدل توزیعی مکانی