سارا دولت یابی - گروه بیماری های طیور، دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران
سیدمصطفی پیغمبری - گروه بیماری های طیور، دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران

سـالمونلا یکی از شـایع ترین علل بیماري هاي عفونی با منشـا مواد غذایی در انسـان اسـت. مهمترین منبع عفونت سـالمونلایی در انسـان، فراورده هاي ماکیان بویژه گوشـت مرغ و تخم مرغ اسـت. سـالمونلا باعث بیماریهاي حاد یا مزمن در طیور می شـود. سـالمونلا از طیور و فرآورده هاي آن بیش از هر منبع حیوانی دیگر جدا می شـود. بنابراین عفونت هاي سـالمونلایی طیور از یک سـو به دلیل ایجاد بیماري و خسـارات اقتصـادي در طیور و از سـوي دیگر به دلیل ایجاد مسـمومیت غذایی در انسـان از اهمیت خاصـی برخوردار هسـتند. بهره گیري از ترکیبات ضـد میکروبی براي جلوگیري یا درمان عفونت هاي سـالمونلائی در طیور سـالها اسـت که مورد بحث اسـت. به دلیل عملکرد متناقض و نگرانی از مقاومت میکروبی، پروتکل هاي فعلی مبارزه علیه سـالمونلوز طیور بر اسـتفاده مرتب از ترکیبات ضـد میکروبی تکیه نمی کنند. در منابع علمی، روشــهاي متنوعی براي کنترل و پیشــگیري از ســالمونلا در گله هاي طیور مورد اشــاره قرار گرفته اســت.کنترل سـالمونلا در خوراك، راهکارهاي تغذیه اي جهت کنترل سـالمونلا، بهره گیري از اسـیدهاي آلی، توجه به خصـوص یات فیزیکی خوراك و اسـتفاده از پروبیوتیک ها، گلیکان ها، پري بیوتیک ها، پروتئین هاي موجود در تخم مرغ ، روغن هاي ضروري، باکتریوفاژها، و در نهایت واکسـن ها از روش هاي مورد اسـتفاده هسـتند. در ده ه هاي گذشـته واکسـن هاي متعددي بر علیه سـالمونلوز انسـان، دام و طیور توســعه یافته اســت که هر کدام درجات متفاوتی از موفقیت را نشــان داده اند. واکســن هاي کشــته و زنده تخفیف حدت یافته سـالمونلا پرمصـرف ترین واکسـن در صـنعت طیور اروپا می باشـد. در این مقاله، روش هاي گوناگون کنترل سـالمونلا در گله هاي طیور مرور می شود.

سالمونلا، طیور، مقاومت میکروبی، واکسن سالمونلا، کنترل