حدیث نعمتی حویق - کارشناس ارشد، رشته حقوق خصوصی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد رشت، ایران

در عقود ممکن است اراده به پاره ای تعهدات فرعی که خارج از ارکان و عناصر اصلی قرارداد است نیز تعلق گیرد این تعهدات فرعی را شروط ضمن عقد می گویند. با توجه به اختصاص بخش جداگانه ای نسبت به نکاح در قانون مدنی، این مسئله مطرح می گردد که آیا همه شروط ضمن عقاید یعنی صفت، نتیجه و فعل در نکاح هم مطرح می گردد و اگر جواب مثبت است ممکن است تفاوت ها و تشابهاتی در احکام و آثار داشته باشند. با توجه به اطلاق ماده 1119 قانون مدنی می توان همه شروط را در قالب نکاح هم مطرح کرد ولی از نظر احکام و آثار، تفاوت هایی دیده می شود. قانون مدنی ماده صریحی در مورد تخلف از شرط نتیجه و فعل و آثار در نکاح ندارد ولی با توجه به حفظ بنیان خانواده، تخلف از هر شرطی را نمی توان موجب فسخ دانست بنابراین در نکاح می توان تقاضای مطالبه ی خسارت و جبران آن را نمود ولی در عقود دیگر تخلف از شرط نتیجه با توجه به ماده 240 ق.م. فسخ معامله و در تخلف از شرط فعل مواد 237 تا 239 ق.م. ابتدا رجوع به حاکم و تقاضای اجبار را بیان می کنند و اگر اجبار ممکن نبود فسخ معامله را در پی خواهد داشت. ولی در مورد تخلف از شرط صفت در نکاح در قانون مدنی ماده صریحی وجود دارد و آن فسخ نکاح است. (ماده 1128 ق.م) و با توجه به ماده 235 ق.م. در عقود دیگر هم تخلف از شرط صفت فسخ معامله را در پی خواهد داشت. در این تحقیق به مقایسه و بررسی این موضوع پرداخته می شود.

نکاح، شرط نتیجه، شرط فعل