محبوب لطفی - Azad University, Tehran
وحید زرین نیا - Azad University, Tehran
مجتبی دلشاد - Tehran University
امیر موسوی - ۴National Institute of Genetic Engineering
فرشته نعمت اللهی - Azad University, Tehran

بیماری پژمردگی آوندی گوجه فرنگی ناشی از قارچ lycopersici Fusarium oxysporum f. sp.، یکی از مهمترین بیماری‌های این محصول به‌شمار می‌آید. با توجه به خطرهای زیست محیطی که ناشی از مصرف بی­رویه سموم شیمیایی است، استفاده از روش‌های غیرشیمیایی و طبیعی جهت کنترل عوامل بیماری‌زا، ضروری به نظر می‌رسد. لذا  این پژوهش برای بررسی اثرهای ضد قارچی نانوذرهای نقره سبز ساخت، در شرایط درون شیشه‌ای (in vitro) و برون شیشه‌ای (in vivo) روی قارچ Fusarium.oxysporum f.sp. lycoperisici به‌‌صورت فاکتوریل، در قالب طرح کامل تصادفی و در سه تکرار انجام شد. تیمارها در شرایط درون شیشه‌ای (in vitro) شامل شاهد (آب مقطر)، سوسپانسیون نانوذره‌های نقره و عصاره پوست نارنج در غلظت‎های 25، 75، 100 و 120 میلی‎گرم در لیتر در نظر گرفت شد و تاثیر آن‌ها بر میزان بازدارندگی از رشد سویه‌های F1 و F16 این قارچ ارزیابی شد. سپس، تاثیر موثرترین تیمار (سوسپانسیون نانوذره‌های نقره بهینه شده در شرایط تاریکی و نور) در چهار سطح 50، 100، 200 و 300 میلی‎گرم در لیتر و تیمار سوسپانسیون قارچ در دو مرحله پیش‌‌تیمار و پس‌‌تیمار بر ویژگی‌های ریخت‌شناسی گیاه گوجه‌‌فرنگی و شدت و شیوع بیماری پژمردگی آوندی فوزاریومی بررسی شد. نتیجه‌های آزمایشگاهی نشان داد نانوذره‌های نقره در شرایط تاریکی در غلظت 120 میلی‎گرم در لیتر بهترین تأثیر را در بازدارندگی رشد سویه‌‌ها داشتند. در پژوهش‌های گلخانه‌‌ای، تیمار نانوذر‌ه‌های نقره توانست شدت و شیوع بیماری را کاهش دهد، اما در بین غلظت‌‌های مختلف نانوذره‌های نقره در شرایط تاریکی، غلظت 300 میلی‌گرم در لیتر به‌واسطه اثرهای سمی خود، بیشترین تأثیر را در کاهش عملکرد گوجه‌‌فرنگی به‌‌همراه داشت.    

Disease severity, Disease incidence, Tomato, Silver nanoparticles, anti microbial effect Fusarium wilt, شدت وشیوع بیماری, گوجه فرنگی, نانوذره‌های سبز نقره, اثرات ضد میکروبی, فوزاریوم