مریم منصوری شوازی - دانشجوی ارشد مدیریت مناطق خشک وبیابانی
محمد زارع ارنانی - عضو هیئت علمی دانشکده منابع طبیعی دانشگاه یزد
محمدعلی زارع چاهوکی - عضو هیئت علمی دانشکده منابع طبیعی تهران- واحد کرج

اگرچه خشکسالی در تشدید افت سطح آب سفره های زیرزمینی مؤثر است ولی عامل اصلی نیست.افزایش جمعیت و به دنبال آن افزایش تقاضای آب از یکسو و گسترش بی رویه حفر چاه و برداشت های اضافی از آب های زیرزمینی از سوی دیگر، موجب شده است که همواره شاهد افت سطح آب سفره های زیرزمینی و خشک شدن تدریجی قنات ها باشیم. بعنوان مثال طی 32 سال گذشته در آبخوان اصلی دشت یزد – اردکان، سطح آب زیرمینی حدود 14/49 متر پایین رفته است 1974-2006 طی سی سال گذشته قنات به دلیل حفظ تعادل آب های زیرزمینی بعنوان منبع پایدار آبیاری و تأمین آب برتری دارد. قنات که شاهکار ایرانیان لقب دارد، بی شک می تواند نماد توسعه پایدار باشد. در تحقیق حاضر که به روش اسنادی صورت گرفت، به بررسی ابعاد و کارکردهای مختلف قنات پرداخته شده است و نتایج حاصل بیانگر ارزشمندی و سودمندی این فن در پایداری زیست محیطی و بهره برداری بهینه از آب سفره های زیرزمینی است. علاوه بر آن ترویج دهنده فرهنگ قناعت، اعتدال و شکیبائی در جامعه و رونق دهنده اقتصاد و معیشت مردم است. بنابراین با الگوگیری از این فن بومی می توان مدیریت های کارامدتری را در بهره برداری و استحصال آب های زیرزمینی داشت. بی شک اگر به مزایای بهره برداری پایدار توسط قنات آگاهی پیدا شود، شاید بتوان فرهنگ استفاده از قنات را دوباره گسترش داد

توسعه پایدار، قنات، منابع آب زیرزمینی