لیلا داودی - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه های آبی دانشگاه شهید چمران اهواز
محمود شفاعی بجستان - استاد گروه سازه های آبی دانشگاه شهید چمران اهواز

یکی از روش های انحراف آب از مسیر اصلی رودخانه های مستقیم ، استفاده از آبگیر جانبی می باشد. مسئله اساسی در آبگیرهای جانبی ورود رسوبات بار بستر همراه جریان آب و مشکلات ناشی از آن است. جریان در دهانه آبگیر جانبی که رودخانه و کانال را به هم وصل می کند آشفته بوده و دارای الگویی سه بعدی است. گرادیان فشار در امتداد عرض دهانه آبگیر موجب تشکیل نواحی با ویژگی های خاص می شود که از آن میان می توان به تشکیل صفحه برشی تقسیم کننده جریان با عرض متغییر در راستای عمق جریان اشاره کرد. بخشی از جریان وارد آبگیر شده و بقیه به سمت پایین دست کانال اصلی انتقال پیدا می کند. قسمت عمده جریان وارد شده به آبگیر از لایه های پایینی ناحیه تقسیم شده جریان در کانال اصلی بوده که دارای غلظت رسوب بیشتری می باشد. از جمله پارامترهای بدون بعد موثر بر عرض ناحیه تقسیم شده ، نسبت آبگیری می باشد. مطالعات قبلی در این زمینه در کانال اصلی با مقطع مستطیلی انجام شده است. هدف این پژوهش بررسی اثر نسبت دبی آبگیری بر میزان رسوب ورودی به آبگیر در کانال ذوزنقه ای می باشد. بدین منظور سری آزمایش هائی در آزمایشگاه هیدرولیک دانشگاه شهید چمران برای سه نسبت آبگیری در دو شرایط جریان متفاوت انجام شد. نتایج نشان داد که نسبت دبی آبگیری در کانال ذوزنقه ای نیز اثر قابل ملاحظه ای بر میزان رسوب ورودی به آبگیر جانبی دارد، بطوریکه با افزایش نسبت آبگیری از7/5 درصد به 16 درصد میزان درصد رسوب ورودی به آبگیر بطور متوسط از 55 درصد به 75 درصد افزایش یافت. نتایج این مطالعه می تواند در اصلاح طراحی آبگیرهای جانبی استفاده شود

نسبت دبی آبگیری ، آبگیر جانبی ، کانال اصلی ذوزنفه ای ، گرادیان فشار