لیلا ضیا مجیدی - دانشجوی دکتری زبانشناسی دانشگاه الزهرا (س)
فریده حق بین - دانشیار گروه زبانشناسی، دانشگاه الزهرا (س)

پژوهش حاضر به شباهت­ها و تفاوت­های نظام نمودی در سه گونۀ مختلف زبان لری بررسی می پردازد. افزون بر طبقه­بندی نظام­های نمودی لری در این گونه­ها، تفاوت­های این نظام­ها با نظام نمودی زبان فارسی نیز بررسی خواهد شد. در نوشتار حاضر، با تکیه بر نظریۀ هیوسن و بوبنیک (1997) نظام سه­گانۀ نمود، شامل متکامل، نامتکامل و کامل در زبان لری بررسی خواهد شد. تفاوت اصلی صورت­های نمودی لری و فارسی، در ساخت کامل لری است که در آن، ضمیر شخصی بی­درنگ پس از ستاک و پیش از صورت دستوری­شدۀ فعل معینِ بودن، می­آید. این ویژگی، به­نظر می­رسد بازمانده­ای از نظام کنایی در زبان­های ایرانی غربی باشد. از همین روست که می­توان لری را در میانة طیف زبانی فارسی و کردی در زبان­های ایرانی غربی دانست؛ افزون بر این، در صورت نمود استمراری لهجه­های مختلف این زبان، تفاوت­هایی به­چشم می­خورد. با اینکه این تفاوت­ها را می­توان در مواردی ناشی از ویژگی­های خاصّ هرگونه دانست، ولی در مواردی نیز این تفاوت­ها درنتیجۀ برخورد زبان­ها و تأثیر زبان فارسی پیش آمده است. در گویش خرم­آبادی، نمود استمراری مانند فارسی با صورت فعل معینِ داشتن به­کار می­رود، در حالی که در گویش بختیاری و بالاگریوه­ای، این صورت متداول نیست. این تنوّع، ناشی از انتقال یک نشانۀ دستوری، از زبانی به زبان دیگر است که تأثیر زبان فارسی را بر روی گویش­های مختلف زبان لری نشان می­دهد.    

نمود کامل, نمود متکامل, نمود استمراری, لری