سید محمد حسین حیاتالغیبی - دانشگاه کردستان
علی اکبر مظفری - دانشگاه کردستان

پژوهش حاضر به منظور بررسی تاثیر سدیم نیتروپروساید (SNP) و تنظیم­کننده­های رشد بر ویژگی­های مورفو-فیزیولوژیکی گیاهچه­های پرآوری شده و ریشه­زایی آنها انجام گردید. این مطالعه شامل دو آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با چهار تکرار بود. به منظور پرآوری میکروشاخه‌ها از محیط­کشت پایه­MS­ حاوی تنظیم­کننده­های رشد (یک میلی­گرم در­ لیتر بنزیل­آدنین (BA) به همراه 01/0 میلی­گرم در لیتر نفتالین‌استیک­اسید(NAA) ) و SNP در شش سطح شامل صفر، 96/2، 98/5، 94/8، 91/11، 90/14میلی­گرم در لیتر بر روی دو پایه سیب MM106 وMM111 استفاده شد. در آزمایش ریشه­زایی به بررسی اثر SNP (صفر، 45/7، 91/11،90/14، 35/22­و80/57 میلی­گرم­در ­لیتر) به تنهایی و در ترکیب با یک میلی­گرم در لیتر IBA و 01/0 میلی­گرم بر لیتر NAA روی محیط­کشت پایه MS­½پرداختیم. پس از 60  روز شاخص­های رشدی ساقه و ریشه شامل طول شاخه و ریشه، تعداد شاخه و ریشه، وزن تر و خشک ریشه، پروتئین­های­محلول­کل، فعالیت­آنزیم پراکسیداز، کربوهیدرات­محلول­کل، کاروتنوئید و کلروفیل­a، b و­ کل مورد اندازه­گیری قرار گرفتند. نتایج نشان داد که روند تغییرات شاخه­زایی تحت تاثیر تیمارهایSNP همسویی نسبتا بالایی با مقدار پروتئین­های محلول و کربوهیدارت داشت بطوری که با افزایش میزان SNP به 98/5 میلی­گرم در لیتر، مقدار هر سه پارامتر اندازه­گیری شده افزایش و سپس کاهش یافت. همچنین روند تغییرات مقدار کاروتنوئید و کلروفیل گیاهچه­ها با تغییرات مقدار SNP همبستگی نداشت. بیشترین تعداد ریشه در تیمارهای­91/11 و­ 35/22 میلی­گرم در لیتر SNP­به همراه یک­ میلی­گرم در لیترIBA  و 01/0 میلی­گرم در لیتر NAAبدست آمد، در حالیکه بیشترین طول ریشه در تیمارهای 45/7، 91/11 و 90/14 میلی­گرم در لیترSNP  حاصل شد. لذا غلظت­های مختلفSNP  و نیز ترکیب­SNP  با تنظیم کننده­های می­توانند نقش موثری روی اندام­زایی پایه­های سیب داشته باشند.

باززایی ریشه زایی, شاخه زایی, فیزیولوژی, مورفولوژی