آرمان حیدری - استادیار دانشگاه یاسوج
حکیمه ملک احمدی - دانشجوی دکتری جامعه شناسی دانشگاه یاسوج

در ایران، در دهه‌های اخیر، گفتمان‌های اصلاح‌طلبی، اصول‌گرایی و اعتدال هر یک به گونه­ای به "بازنمایی" زنان پرداخته،  هویت‌هایی را به آنان منتسب نموده و  سیاست‌گذاری‌های مربوطه شان را بر آن اساس بنا نهاده‌اند. گفتمان اعتدال‌طلب روحانی  به عنوان جدیدترین و ناشناخته ترین گفتمان در این عرصه کمتر مورد واکاوی علمی قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر تحلیل گفتمان سخنرانی‌های روحانی، نماینده رسمیِ دولت اعتدال،  به منظور شناسایی و معرفیِ ویژگی‌های منتسب به زنان در این گفتمان است. رویکرد راهنما در تحقیق، رویکرد لاکلا و موفه بوده است. بر اساس تحلیل مضامین سخنرانی‌ها می‌توان گفت، «برابری جنسیتی» دال مرکزی این گفتمان بوده؛ «عفاف محوری»، «هم‌ارزی فضای عمومی و خصوصی»، «نقش‌های اجتماعی فراسنتی»، «بازخوانی اسلامی- انقلابی از جنسیت» و «نگاه غیر امنیتی به حضور زنان» برهه‌هایی هستند که زنجیروار  حول دال مرکزی بالا برای تثبیت موقتی معنای هویت و جایگاه اجتماعی زنان مفصل‌بندی شده­اند. همچنین به نظر می­رسد گفتمان اعتدال، بیشتر "اجتماعی - اقتصادی" است تا سیاسی (اصلاح طلبی) یا فرهنگی (بنیادگرایی)؛ اما  مجموعه دال­های مورد تأکید آن با گفتمان اصلاح طلبی قرابت و سنخیت بیشتری دارد تا گفتمان اصول­گرایی.

تحلیل گفتمان, روحانی, زنان