عاطفه مزینانی - استادیار دانشکده صنایع و مدیریت، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران
نجمه محمدیان - دانشجوکارشناسی ارشد علوم اقتصاد، دانشگاه صنعتی شاهرود، شاهرود، ایران

عوامل اجتماعی، اقتصادی و جمعیتی ازجمله عوامل تأثیرگذار بر باروری است که از میان آنها عوامل اجتماعی در بسیاری از پژوهش­های پیشین موردبررسی قرارگرفته‌اند؛ اما در مورد تأثیر متغیّرهای نااطمینانی اقتصادی تاکنون پژوهشی صورت نگرفته است. ازجمله علل نااطمینانی اقتصادی­ می­توان به افزایش قیمت نفت و قیمت کالاها اشاره کرد که به فزایش هزینه­های تولیدی شرکت­ها می­انجامد. این ­امر فشار تورم را افزایش می­دهد و شوک طرف عرضه منجر به رکود خواهد شد که ترکیبی از تورم بالا و رشد اقتصادی پایین است. همچنین می­توان از دو عامل دیگر نااطمینانی اقتصادی، رکود اقتصادی جهانی و بی­ثباتی ­مالی بانک­ها نام برد. اخیراً نااطمینانی­ اقتصادی به‌عنوان یک عامل تعیین‌کننده باروری شناخته‌شده­ است­ که در تحقیقات قابل‌توجه است. بر همین اساس اندازه­گیری نااطمینانی­ اقتصادی دشوار است و واضح نیست. نتایج بررسی حکایت از آن دارد که افزایش نااطمینانی اقتصادی دولت باعث کاهش نرخ باروری در دوره زمانی و مکانی موردبررسی شده است. به‌طوری‌که در مدل­های بلندمدت و کوتاه­مدت اثر این شاخص بر نرخ باروری معنی­دار است. براین‌اساس می­توان به دولت پیشنهاد کردکه با پشتیبانی و حمایت از ترویج ازدواج موفق و آسان، فرزندآوری ازطریق تمهیدسازی و کارهای ­قانونی و اعطای تسهیلات و امکانات و چترفراگیر بیمه‌های درمانی تکمیلی، آموزش و مشاوره مستمر و مسئولانه نوجوانان، جوانان با اولویت خانواده‌ها قبل، حین و دست‌کم پنج سال پس از ازدواج توسط همه دستگاه‌های ذیربط نیز است. این مطالعه به روش اسنادی یا کتابخانه‌ای بوده و تمامی داده­ها از طریق ­سایت­ بانک ­جهانی ­جمع‌آوری‌شده ­است. جامعه آماری موردمطالعه ­ایران­ بوده ­که ­برای ­دوره ­زمانی 1378-1398 و بعد مکانی 22 استان‌هایی ­که ­براساس­ افت­ جمعیت­ انتخاب‌شده‌اند موردبررسی قرار خواهد گرفت. در این تحقیق از داده‌های پانلی به دلیل اطلاعات بیشتر، تغییر­پذیری بیشتر، هم‌خطی کمتر، درجه آزادی بالاتر و کارایی بالاتر نسبت به سری‌های زمانی و داده­های مقطعی و روش ARCH و GARCH استفاده شد است.

نااطمینانی اقتصادی، نرخ باروری، روشARCH وGARCH. طبقه‌بندیJEL : .J13, D33, D12