مسعود گودرزی - استادیار گروه خشکسالی و تغییر اقلیم پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور، سازمان تحقیقات ، آموزش و ترویج کشاورزی
سید اسعد حسینی - دکتری اقلیم شناسی دانشگاه محقق اردبیلی

تبخیر و تعرق بعد از بارش اصلی ترین جزء چرخه هیدرولوژی است که مقدار هدر رفت آب را به صورت کمی بیان می کند و در بسیاری از مطالعات از جمله توازن هیدرولوژیک آب، طراحی و مدیریت سیستم های آبیاری، شبیه سازی میزان محصول و مدیریت منابع آب از اهمیت بالایی برخوردار است. لذا با توجه به اهمیت موضوع در این پژوهش به برآورد میزان تبخیر و تعرق در 9 استان واقع در مناطق کویری، بیابانی و سواحل مکران با استفاده از روش هارگریوز سامانی پرداخته شد. بدین منظور از پارامترهای هواشناسی 37 ایستگاه سینوپتیک در سطح منطقه در طول دوره آماری 2015-1987 استفاده شد و پس از برآورد میزان تبخیر و تعرق، نقشه پراکندگی ماهانه و سالانه تبخیر و تعرق منطقه ترسیم گردید. نتایج حاصل نشان داد که با افزایش عرض جغرافیایی و ارتفاع از میزان تبخیر و تعرق در منطقه مورد مطالعه کاسته می شود. لذا مناطق جنوبی و جنوب شرقی منطقه مورد مطالعه دارای بیشترین میزان تبخیر و تعرق می باشند. بیشترین میزان تبخیر و تعرق ماهانه در سطح منطقه مورد مطالعه مربوط به ایستگاه زهک با 390/6 میلی متر در تیرماه است. بر اساس نتایج متوسط تبخیر و تعرق منطقه برابر با 134 میلی متر در سال است که ایستگاه قم با 962/2 میلی متر در سال دارای کمترین و ایستگاه زهک در سیستان و بلوچستان با 2309/5 میلی متر در سال دارای بیشترین میزان تبخیر و تعرق در سطح منطقه می باشند. از نتایج حاصل از این پژوهش میتوان در مدیریت سطوح آبگیر و طراحی سیستم های آبیاری متناسب با وضعیت اقلیمی و آبی منطقه استفاده نمود.

بیابان، تبخیر و تعرق،کویر، مکران، هارگریوز سامانی