منصور جهانتیغ - دانشیار مرکز تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زابل، ایران
معین جهان تیغ - دانشجوی دکتری آبخیزداری دانشگاه گرگان

کمبود آب به خصوص در نواحی خشک یکی از محدودیت هایی است که این مناطق را تحت تاثیر خود قرار می دهد. ولی بشر براي مقابله با این محدودیت ها از شیوه هاي مختلف از جمله ایجاد سطوح عایق و استحصال آب باران براي تامین نیاز آبی خود استفاده نموده است. در این پژوهش تاثیر بارندگی در جاده ها بر پوشش گیاهی مناطق خشک مورد بررسی قرار گرفت. براي اجراي این پژوهش با توجه به پراکنش گونه هاي گیاهی موجود در منطقه، اندازه پلات هاي اندازه گیري طوري انتخاب شد که علاوه بر مناسب بودن براي پوشش درختچه اي، دقت لازم براي اندازه گیري پوششبوته اي را نیز داشته باشد. بر این اساس، 4 ترانسکت خطی هر یک به طول 200 متر در فاصله 10 و 50 متر از جاده مستقر و در فاصله هر 50 متري پلات 3×3 متري مشخص و همچنین در داخل آن نیز پلات 1×1 متري انتخاب و ویژگی هاي درصد تاج پوشش، درصد خاك لخت، درصد لاشبرگ، درصد سنگریزه ،تعداد پایه هاي زنده و تعداد پایه هاي خشک شده مشخص شد. نتایج نشان داد که خصوصیات تاج پوشش، لاشبرگ و تعداد پایه زنده در فاصله نزدیک بیشتر از فاصله دورتر از جاده بوده است. ولی در فاصله دورتر مقدار خاك لخت، سنگریزه و تعداد پایه خشک بیشتر بود. نتیجه گیريمی شود بارندگی در جاده ها سبب افزایش میزان رطوبت خاك حاشیه هاي آن می شود که چنین وضعیتی زمینه مساعدي براي استقرار و رشد پوشش گیاهی را فراهم می نماید.

استحصال آب باران، حاشیه جاده ها، رطوبت خاک، پوشش گیاهی